6 november 2024
De elementaire Sherlock
De beste verhalen van Sherlock Holmes, gekozen en geannoteerd door Jean Paul Van Bendegem, Johan Braeckman en Don Vitalski.
Weet je wat een Sherlockian is? Als je dit boek gelezen hebt, ben je er misschien zelf een geworden, samen met de drie BV's die uit het oeuvre van Conan Doyle zes verhalen kozen, waarin Sherlock Holmes de hoofdrol speelt. Ik was een gewone Sherlock Holmes fan, maar nu noem ik mezelf een Sherlockian, want de vele bladzijden met annotaties boeiden me evenzeer als de verhalen zelf.
De klassieke verhalen lezen we op de linker bladzijde, terwijl we op de rechter bladzijde de inzichten van de drie "annotators" vinden. Daar staan uiteenlopende inlichtingen: het stratenplan van Londen, of dat men in Conan Doyles tijd in frenologie en in fysionomie geloofde, wanneer en door wie de speciale hoed en de eeuwige kromme pijp geïntroduceerd werden, dat de auteur zelf hoe langer hoe meer in spiritualisme opging en zelfs het bestaan van elfjes niet uitsloot, maar dat zijn hoofdfiguur "de voeten op de grond houdt".
Het drietal spoort fouten op, geeft commentaar op wat ze lezen, bejubelt de manier waarop Conan Doyle de spanning erin houdt, geeft voorbeelden van Britse humor (understatement bijvoorbeeld), maar ook de passages waaruit zijn Victoriaanse racisme blijkt.
Een Sherlockian is zelf een speurder. Ik geef één voorbeeld: bestaat er een graaf van Maynooth, zoals Doyle schrijft? Neen, maar wel een kasteel met die naam in Ierland, waar de Earls van Kildare woonden. De adepten van de canon (56 "officiële" verhalen en vier novelles) helpen elkaar wereldwijd (zie de beknopte biografie).
Een Sherlockian is zelf een speurder. Ik geef één voorbeeld: bestaat er een graaf van Maynooth, zoals Doyle schrijft? Neen, maar wel een kasteel met die naam in Ierland, waar de Earls van Kildare woonden. De adepten van de canon (56 "officiële" verhalen en vier novelles) helpen elkaar wereldwijd (zie de beknopte biografie).
De drie annotators geven niet prijs wie wat opzocht. Als lezer vermoed je wel dat wiskundige problemen door Van Bendegem ontrafeld worden, de filosofische kanten door Braeckman belicht zijn en dat een meer volkse taal, zoals "brandewijn door de strot kappen”, van Vitalski komt, maar ik kan het helemaal mis hebben! De annotaties gaan in de eerste plaats over feiten, maar regelmatig duikt er relativerende humor op en slepen de drie je mee, zodat je je even niet meer realiseert dat je mee in de fictie duikt.
Holmes was een meester in het zich vermommen, dus het is geen wonder dat er een volledige bladzijde toelichting aan gewijd wordt. Dat hij zichzelf onfeilbaar vond en vooral van Watson verwacht dat die zijn ondergeschikte positie aanvaardt, ook dat duikt regelmatig op.
Het boek begint met het levensverhaal van Conan Doyle. Wist iemand dat hij een fervent avonturier was, een scheepsarts, een bokser, een roekeloze autochauffeur!? Ik wist wél dat hij in spiritisme geloofde. Ik heb op de Roraima hoogvlakte in Venezuela even rondgekeken, want volgens Doyle zouden er nog dino's leven. Dat geloof vormde de aanzet voor zijn beroemde boek: The Lost World. Behalve een griezelig grote spin, ben ik gelukkig geen elders uitgestorven dieren tegengekomen.
Fans van Sherlock Holmes zijn verplicht dit boek te lezen, want wat ze hier te weten komen, vinden ze nergens anders. Als je uitsluitend een goed Holmes-verhaal wil lezen, leiden de annotaties af. Je moet telkens uit het verhaal stappen en laten doordringen wat de drie annotators schrijven.
De mooie, oude zwart-wit tekeningen houden de lezer mee in de stemming.
Gerda Sterk
Meer van Gerda Sterk
De mooie, oude zwart-wit tekeningen houden de lezer mee in de stemming.
Gerda Sterk
