28 november 2024
Magdalena
Historische roman over de uitzonderlijke vrouw die Leiden redde.
Dit jaar is het precies 450 jaar geleden dat er een einde kwam aan het beleg van Leiden. Deze verjaardag is voor de auteur de aanleiding om de rol van Magdalena Moons, inwoonster van Den Haag, in de ontzetting van Leiden te belichten.
Matthias Rozemond studeerde Duitse taal- en letterkunde. Hij is vooral bekend als auteur van een aantal historische romans. Hij voert ons terug naar het jaar 1574.
De Spaanse troepen onder leiding van Alva stonden aan de poorten van Leiden. Bevelvoerder Francisco de Valdez had zijn hoofdkwartier in Den Haag dat in handen van de Spanjaarden gebleven was. Leiden werd afgesloten met een net van forten en schansen met de bedoeling de bevolking uit te hongeren en hen zo tot overgave te dwingen. In september 1574 werd de toestand er kritiek en de geuzen besloten een deel van Zuid-Holland onder water te zetten om de Spanjaarden te verdrijven.
Als jonge ongehuwde vrouw begon Magdalena een relatie met opperbevelhebber Valdez. Zij wordt afgeschilderd als een vrijgevochten vrouw, een echte levensgenieter die graag de bloemetjes buitenzette. Ze ging graag dansen, sloeg geen roemer wijn af en zag wel iets in de Spanjaarden, die zich beter verzorgden dan de boertige geuzen, die te veel stonken om een kans te maken bij Magdalena.
Magdalena was paaps, maar haar broers Willem en Pieter hadden voor het protestantisme gekozen en zich aan de kant van de geuzen geschaard. Magdalena stond tussen twee vuren: de liefde voor Valdez enerzijds en de loyaliteit met haar broers anderzijds. Toch zal zij beide gevoelens met elkaar kunnen verzoenen.
Om het steeds wassende water voor te zijn besloot Valdez eind september 1574 tot een beslissende aanval op Leiden. De verdedigers van Leiden zouden een nieuwe aanval niet meer kunnen afweren. Op verzoek van haar broer Willem slaagde Magdalena erin, met inzet van haar charmes, Valdez in Den Haag op te houden. Hij verkoos haar bed boven de geplande aanval. Precies de dag erop bereikte het wassende water een peil dat de Spaanse troepen verplichtte de schansen te verlaten en zo konden de geuzen met een vloot van platbodems Leiden ontzetten. Het Spaanse leger zag zich verplicht Den Haag te verlaten en zich terug te plooien op de Zuidelijke Nederlanden.
Magdalena werd door de geuzen beschouwd als een ‘Spagnolenhoer’ en was verplicht Den Haag te ontvluchten en een onderkomen te zoeken bij een oom in Brabant. Valdez wist haar daar op te sporen en in mei 1576 werden de geliefden in Luik herenigd. Zij huwden in Antwerpen in 1578.
Of de rol die de auteur Magdalena toebedeelt historisch volledig klopt kan betwijfeld worden. Dit doet geen afbreuk aan zijn verdienste om eens een vrouw centraal te stellen in de strijd tussen de geuzen en de Spaanse bezetter. Het hoeven niet altijd mannen te zijn.
Hij slaagt erin om rond de figuur van Magdalena een spannend en vlot leesbaar verhaal op te bouwen. Waar doorgaans de meeste aandacht naar de geuzen gaat in de strijd met de Spaanse koning, wordt nu eens de Spaanse legerleiding belicht. De Spaanse bevelhebbers zijn het niet altijd eens met de gevoerde strategie. Jaloezie is hen niet vreemd en zij aarzelen niet stokken in de wielen te steken om de positie van de bevelhebber te ondermijnen.
Voor liefhebbers van historische romans zeker aan te raden.
Ignace Claessens
Meer van Ignace Claessens
Ignace Claessens
