28 november 2024
De dialoog paradox
Over ruimer denken in een vluchtige samenleving.
De inleiding van Rik Torfs maakt duidelijk dat niet elk gesprek aangenaam is en dat de gesprekspartner onze goede wil zeer op de proef kan stellen. Toch is het kraken van een harde noot soms niet te vermijden, maar hoe voeren we een moeilijk gesprek best?
De twee auteurs Gillot en Steenackers goten hun ideeën in een soort studieboek: de drie delen zijn opgesplitst in hoofdstukken, die ze ‘lessen’ noemen. Met voorbeelden uit het dagelijks leven en dikwijls ook uit hun podcast Discours met de boys, tonen ze een theorie aan. Elke les wordt besloten met ‘Slotsom’, waarin de redeneringen verwoord worden zonder de voorbeelden, maar met adviezen en aanwijzingen hoe de voorwaarden voor dit bepaalde onderdeel van een goede dialoog bereikt kunnen worden.
Een goede dialoog leidt tot een goede verstandhouding. Elke redelijk denkende mens zal dit bijtreden, maar wacht even: wat is een goede dialoog? Luisteren naar de ander is belangrijk, maar misschien wist je dat al. Wist je ook dat intellectuele moed, nieuwsgierigheid en je bewust zijn van je eigen denkfouten even belangrijk zijn?
‘In een notendop’ bevat een echte samenvatting, zoals een student die van een cursus zou maken: dit is om te onthouden! Je vindt er ook welke boeken het tweetal geraadpleegd heeft en welke oefeningen je kan doen om je een goede dialoogvorm eigen te maken.
Misschien illustreer ik deze werkwijze best met een voorbeeld. Deel 1 gaat over de bereidheid tot dialoog. Les 3 in dit deel maakt duidelijk dat er over rationeel denken veel mythes bestaan. Het is ook duidelijk dat wij ons niet bewust zijn van denkfouten, dus vroegen de auteurs in hun podcast Wouter Duyck (professor cognitieve psychologie aan de UGent) wat nu juist de reden was van het bestaan van de confirmation bias. Zijn uitvoerig antwoord toont aan dat die bias evolutionair gegroeid is.
Vooroordelen heeft iedereen, maar we beseffen het niet altijd. Zo denken we bijvoorbeeld in 't algemeen dat jongeren minder wijs zijn dan ouderen. Dat dit vooroordeel niet klopt, ondervonden de auteurs toen ze tijdens hun podcast in dialoog gingen met Amir Bachrouri (voorzitter van de Vlaamse jeugdraad): de jongeman bleek een zeer belezen intellectueel te zijn. Sven Nys is wereldkampioen veldrijden, maar evengoed een ondernemer, een publiek spreker en nog veel meer.
Er valt veel interessants te lezen en te leren. Ik geef nog een voorbeeld: wat is het verschil tussen een debat en een dialoog? Het eerste kan polariserend zijn, het tweede is "een collaboratieve benadering van communicatie waarbij we tezamen zoeken naar gemeenschappelijk begrip of verschillende interpretaties doorgronden... het doel is niet om te winnen, maar om slimmer te worden, samen te werken en tot een bepaalde consensus te komen".
Al klinkt dit misschien niet als wereldschokkend nieuws en al dacht ik dat ik dat allemaal wist, ik moet bekennen dat ik me ervan bewust werd hoe dikwijls mijn eigen dialogen fout lopen. Dat is niet uit slechte wil, maar gewoon omdat ik niet beter weet. Het boek nodigt uit om na te denken, om te lezen en vooral om te herlezen, zelfs al zou je je beperken tot wat er in de ‘Notendop’ staat. Het is bovendien in een vlotte, af en toe licht humoristische stijl geschreven.
Je zou leidinggevende figuren het boek cadeau willen geven, want overal ter wereld ontbreekt het aan goede dialogen die leiden tot nuance, verantwoordelijkheid, begrip en uiteindelijk een sterkere sociale cohesie. Politieke partijen kunnen passages opnemen in hun programma. Een echtpaar, dat door verhitte ruzies (zeer slechte dialogen!) op scheiden staat, zou veel goede ideeën uit de lectuur kunnen halen en wie weet de verstandhouding redden.
In de Annex staan meer dan 100 namen (met hun hoofdbezigheid) van mannen en vrouwen, die al ooit in de podcast Discours met de boys gevraagd werden. Dat gaat van advocaten tot voorzitters van een politieke partij, tot filmregisseurs, comedians en anderen.
Gerda Sterk
Meer van Gerda Sterk
Gerda Sterk
