28 november 2024
Filosofisch dagboek
366 inspirerende en intrigerende fragmenten uit de westerse filosofie
Mijn jongste zoon legt al decennia Peters zeurkalender voor me onder de kerstboom, maar dat is ondertussen recyclage want P. Van Straaten is al jaren dood. Hopelijk verzint hij (mijn zoon) dit jaar wat anders. Bijvoorbeeld iets met een harde kaft, glad papier en 366 tekstjes voor de prijs van 365, want 2024 was een schrikkeljaar en dat was het jaar van publicatie van het ideale eindejaarscadeau.
Dat kan men vinden bij Damon, voor welke uitgeverij Bart Wallet 366 ‘inspirerende en intrigerende fragmenten uit de westerse filosofie’ verzamelde. Daar staat bovendien een voorwoord bij van de man die in Nederland tot ‘Denker des Vaderlands’ werd gekroond, Paul van Tongeren. Achteraan staan alle fragmenten nog eens netjes opgelijst, met daarna de bibliografie.
Een chronologisch overzicht van de optredende filosofen was leuk geweest, maar perfectie is niet van deze wereld. Op de bladzijde voor 1 januari mag Søren Kierkegaard het jaar filosofisch inluiden en twaalf maanden later sluit Prediker dat jaar weer af. Voor elke dag van het jaar krijgt de lezer een oorspronkelijk stukje tekst van een tot twee bladzijden, geschreven door een van de bekendere, westerse filosofen. Zo zijn er geen 366, wat betekent dat Aristoteles vijf keer mag opdraven, maar de eerste plaats moet afstaan aan Nietzsche die tien keer de micro krijgt. Iemand als Deleuze passeert maar één keer.
Toegegeven, in tegenstelling tot Deleuze is Nietzsche zowat de beste stilist van het dagboek, maar inhoudelijk gaat het alle kanten op. Van links naar rechts, van positivisme naar religieus en van heel oud tot Patricia de Martelaere (1957-2009, de jongste van de pleiade en helaas veel te vroeg overleden). Soms is de keuze wat idiosyncratisch, want Karl Marx ontbreekt, maar Gianni Vattimo (wiedadde? chi?) niet.
Ook over de keuze van de teksten zelf kan een symposium georganiseerd worden, maar ze zijn zeker niet blind uit een draaiende trommel getrokken en zullen elke dag van het jaar ‘een kwelling van de geest’ (sic) verzekeren. Noteer dat alle teksten los van elke context kunnen bestaan en toegankelijk zijn voor iedereen.
Even terug naar het voorwoord. Daarin staat een citaat van Nietzsche, uit Morgenröthe: ‘Goed lezen, dat wil zeggen: langzaam, diepgaand, omzichtig en voorzichtig, met bijgedachten, met opengelaten deuren, met fijngevoelige vingers en ogen …’. Geen smartphoneliteratuur in het Filosofisch Dagboek, maar behapbare fragmenten die, zoals Van Tongeren schrijft, het verschil tussen weten en denken op de ontbijttafel leggen.
Nick De Clippel
Meer van Nick De Clippel
Nick De Clippel
