10 februari 2025
Het tuurtouw
Een tuurtouw is een touw waarmee iets wordt vastgezet. In Nederland wordt deze term gebruikt voor het touw waarmee een dier, meestal een schaap, aan een tuurpaal wordt vastgebonden.
In dit werkje Het tuurtouw kijkt Brouwers terug op zijn jarenlang contact met de uitgever Geert Van Oorschot. Het is een eigenzinnig in memoriam, geschreven bij diens overlijden en blikt terug op 20 jaar gezamenlijk wedervaren.
In 1968 ontmoetten Jeroen Brouwers en Geert Van Oorschot elkaar. Van Oorschot was op dat ogenblik directeur van de beste uitgeverij in Nederland en Brouwers stond aan het begin van een imposante schrijverscarrière. Hij hoopte ooit door Van Oorschot te worden uitgegeven, maar durfde de stap niet te wagen. In 1968 stuurde hij dan toch een verhaal naar het door Van Oorschot uitgegeven literaire tijdschrift Tirade. Het verhaal werd gunstig onthaald en was de aanleiding tot de uitgebreide briefwisseling tussen beide literatoren. Soms waren er drie brieven op een dag, maar er waren ook lange periodes dat zij niets aan elkaar schreven. Tussen 1968 en het overlijden van Van Oorschot in 1987 schreven ze elkaar meer dan 300 brieven. Deze zijn trouwens gebundeld in het werk Briefwisseling 1968 – 1986 Jeroen Brouwers – Geert van Oorschot en telt 496 pagina’s.
In Het tuurtouw neemt Brouwers afscheid van Geert Van Oorschot. Het is een boekje vol herinneringen. Er wordt een vriendschap getekend van twee literaire kopstukken uit de Nederlandstalige literatuur. Brouwers schrijft niet, maar componeert. Ook nu weer overdondert hij de lezer met zijn scherpe tekening van de vriendschap die tussen beiden bestond. Ondanks het grote leeftijdsverschil van meer dan dertig jaar begrepen zij elkaar en steunde hun vriendschap op gelijkwaardigheid. Soms zagen of schreven ze elkaar lange tijd niet om zich dan plotseling te realiseren dat zij elkaar mistten. Voor Van Oorschot was het soms voldoende om midden in de nacht te telefoneren, enkele zinnen te zeggen, Brouwers stem te horen en terug in te haken. Van Oorschot besloot dat hij de paar mensen die waren overgebleven te weinig zag, te weinig opzocht. Voor Brouwers is hun wederzijdse eerlijkheid van groot belang, niet op zijn minst als zij weer eens danig van mening verschilden.
In Het tuurtouw lees je Brouwers op zijn best, vol sterke verhalen en prachtige zinnen. Het is een herinnering aan een collega in een literair gebied dat zij beiden, elk op hun manier, hebben overheerst. Het slot is innig met het laatste kleine zinnetje: “Ga nou maar slapen Geert”.
Achteraan is er een overzicht opgenomen van het indrukwekkend repertoire aan verschillende genres van Jeroen Brouwers.
Paul Van Aelst
Meer van Paul Van Aelst
Paul Van Aelst