3 oktober 2019
Het onwaarschijnlijke en droevige lot van Ivan en Ivana
Maryse Condé is geboren in Guadeloupe (1937) en studeerde literatuurwetenschappen aan de Sorbonne in Parijs. In deze boeiende roman vertelt Maryse Condé, winnares van de alternatieve Nobelprijs voor de Literatuur (2018), vanuit haar eigen roots het trieste verhaal van de tweeling Ivan en Ivana.
De kinderen zijn “het product” uit de kortstondige romance van Simone met Lansana Diarra, griot en lid van een traditioneel Mandinka-ensemble op rondreis in de Franse Antillen.
Het begint allemaal in de negorij Dos d’ Âne, in Guadeloupe, waar de kinderen worden opgevoed door hun alleenstaande moeder en grootmoeder Maeva. Er ontwikkelt zich echter gaandeweg een vreemde, bijna incestueuze relatie tussen de tweeling.
Het begint allemaal in de negorij Dos d’ Âne, in Guadeloupe, waar de kinderen worden opgevoed door hun alleenstaande moeder en grootmoeder Maeva. Er ontwikkelt zich echter gaandeweg een vreemde, bijna incestueuze relatie tussen de tweeling.
Na hun jeugdjaren, waarin Ivan opgroeit voor galg en rad, komen ze uiteindelijk terecht bij hun vader in Mali. Je merkt meteen dat de schrijfster in dit boek een flink stuk van haar eigen levensloop en van haar ervaringen in beide continenten heeft verwerkt: mysterieuze figuren in Guadeloupe die de basis legden voor de radicalisering van Ivan; politieke omstandigheden in Afrika; en dramatische gebeurtenissen die de visie van Ivan nog versterken. Je weet dat het uiteindelijk heel verkeerd zal aflopen...
Ivan bekeert zich tot de islam, wat in het begin nog niet zoveel uitmaakt. Hij weet echter geen blijf met zijn seksualiteit en dat heeft zijn entourage meteen in de gaten. De schrijfster beschrijft ongezouten zijn twijfels over wie hij eigenlijk is, maar tevens hoe en bij wie hij de bevrediging zal vinden waarnaar hij hopeloos op zoek is. Zijn zus?
Wat onmogelijk leek, een wig tussen broer en zus, gebeurt toch. In Parijs beland, gaan beiden min of meer hun eigen weg en kiezen ze elk hun eigen milieu. Met Ivan gaat het dan van kwaad naar erger. Hij blijkt een gemakkelijke prooi voor haatpredikers en jihadisten. Het laat zich raden wat er – na alweer een tegenslag, een afwijzing of een confrontatie met de westerse wereld (waardoor Ivan door en door begint te haten) - zal gebeuren.
Dit boek is trouwens geschreven in de periode van de grote aanslagen in Frankrijk en België. (quote: ‘Dit prachtige en dramatisch verhaal vindt zijn oorsprong in de aanslagen op Charlie Hebdo (…) Meesterlijk.’ Afrique Magazine)
Terug dan naar Guadeloupe, waar na de dramatische ontknoping van dit verhaal de gemeenschap overhoop ligt. In het Creools verschillen de twee woorden “lanmou” (liefde) en “lanmo” (dood) ook slechts één klinker! Het typeert deze roman, een echte pageturner, perfect. Ik heb dit boek dan ook met koude rillingen gelezen.
Ik heb de roman vooral ook met veel herkenbaarheid gelezen. Want ik was zelf aanwezig op Zaventem en er bijna slachtoffer bij de aanslag. Ik werk professioneel met geradicaliseerde moslims, ex-IS-strijders en jihadisten. En ik was ooit in … Guadeloupe! Maar dàt is een ander verhaal! ‘Mougué yé kok-la chanté kokiyoko.’
Een antwoord op de vele vragen die dit boek opwerpt?
‘On la trouvait plutôt Lily
Elle arrivait des Somalies
Dans un bateau plein d’émigrés
Qui venaient tous de leur plein gré
Vider les poubelles à Paris!
(Pierre Perret)
Meer van Michel Ackaert
‘On la trouvait plutôt Lily
Elle arrivait des Somalies
Dans un bateau plein d’émigrés
Qui venaient tous de leur plein gré
Vider les poubelles à Paris!
(Pierre Perret)
