9 januari 2020
Wijsheid verklaard voor wie haar zoekt
Frédéric Lenoir? Die naam deed een belletje rinkelen van zodra ik het gemakkelijk in de hand liggend boek van slechts 130 pagina’s in de bus vond. Had ik niet al eens eerder iets van hem gelezen? Ja, want hij blijkt meerdere van dergelijke beknopte uitgaves op zijn naam te hebben staan. Zoals: ‘Handleiding voor een evenwichtige geest en een kalm gemoed’. (Ten Have, 2012)
Lenoir is een bekend Frans filosoof, socioloog en godsdiensthistoricus die in Parijs als onderzoeker werkt. In dit compacte boekje laat hij ‘iemand’ vragen stellen waarop hij dan bondig antwoordt. Het onderwerp is ‘de wijsheid’ en hoe die te vinden of na te streven. Zijn inspiratiebronnen zijn bekende namen uit een aantal spirituele stromingen zoals het boeddhisme, confucianisme, taoïsme, en uit de Westerse filosofie, onder andere Aristoteles, Epicurus en Epictetus.
Vooral Spinoza en de Montaigne voert hij meermaals op, net omdat volgens hem deze twee individuele denkers als geen anderen de door hen ontwikkelde wijsheid daadwerkelijk gestalte gaven in hun eigen leven. Lenoir geeft aan dat geld en sociale erkenning voor hem geen belangrijke drijfveren vormen: ‘Ik leid een comfortabel leven zonder excessen, mijn enige bestaansreden is te blijven groeien als mens en me in te zetten voor anderen’, dixit de auteur. Het is een levenswijze die de auteur zo goed mogelijk nastreeft. Hij schenkt een deel van zijn inkomsten aan stichtingen en verenigingen, streeft ernaar sober te leven en is zich heel goed bewust van zijn persoonlijke prioriteiten.
Vooral Spinoza en de Montaigne voert hij meermaals op, net omdat volgens hem deze twee individuele denkers als geen anderen de door hen ontwikkelde wijsheid daadwerkelijk gestalte gaven in hun eigen leven. Lenoir geeft aan dat geld en sociale erkenning voor hem geen belangrijke drijfveren vormen: ‘Ik leid een comfortabel leven zonder excessen, mijn enige bestaansreden is te blijven groeien als mens en me in te zetten voor anderen’, dixit de auteur. Het is een levenswijze die de auteur zo goed mogelijk nastreeft. Hij schenkt een deel van zijn inkomsten aan stichtingen en verenigingen, streeft ernaar sober te leven en is zich heel goed bewust van zijn persoonlijke prioriteiten.
De filosoof wil hier de lezer - terwijl hij van diens aandacht verzekerd is – vooral veel goede raad meegeven, gebald en gebundeld in een toegankelijk concept. De wijsheid vinden vraagt echter tijd. Lenoir schrijft dat hij zélf sedert zijn jeugd nooit is opgehouden met studeren, lezen en nadenken over de grote existentiële vraagstukken die met wijsheid en meditatie te maken hebben. Dit boekje is een veruitwendiging van zijn streven om zoveel mogelijk mensen kennis te laten maken met zijn opgedane levenswijsheden en op die manier een handige houvast te bieden zodat een gelukkig en/of goed leven in ieders bereik ligt.
Lenoir is ervan overtuigd dat er heel veel interesse is voor wijsheid. Dat zal kloppen, want zijn boeken blijken in Frankrijk als zoete broodjes over de toonbank te gaan. Hét bewijs dus dat er inderdaad nood aan is. Voor mensen die niet zo graag lezen, zijn dergelijke beknopte uitgaves perfect. Ze hoeven geen dikke turven te doorworstelen, de essentie wordt hun op relatief eenvoudige wijze meegedeeld.
Minpunt is dat hij zich in deze uitgave af en toe bezondigt aan moeilijk te controleren beweringen en dat kenners en/of atheïsten minstens één keer flink de wenkbrauwen zullen fronsen. Dat de formule vraag - antwoord wat gekunsteld overkomt en dat hij in deze uitgave af en toe tegen het esoterische aanschurkt en soms de grenzen van het nuchtere opzoekt, wordt volgens mij door zijn lezers het beste genegeerd. Want Lenoir geeft toch wel bruikbare boodschappen mee, dekt een behoefte en doet iets met zijn kennis: hij vervult kortom zijn maatschappelijke rol. En dat is mooi. Maar dit is nog maar enkel ‘de theorie’: hij wijst erop dat je zélf aan de slag moet. Je moet zélf bereid zijn van je leven een kunstwerk te maken.
Reeds in het eerste hoofdstuk citeert hij daarvoor toepasselijk uit de ‘Essays’ van de Montaigne: ‘Geen enkele wind waait gunstig voor de schipper die geen haven van bestemming heeft’.
De auteur herinnert er ook aan dat het de juiste haven moet zijn, niet die van de huidige prestatiemaatschappij die efficiëntie en rentabiliteit promoot. Wél die waar de kardinale deugden zoals rechtvaardigheid, matigheid, moed en voorzichtigheid niets van hun geldigheid hebben verloren. Essentieel daarbij zijn ook soepelheid en vooral humor. Zonder humor géén wijsheid.
Meer van Sophia De Wolf
Reeds in het eerste hoofdstuk citeert hij daarvoor toepasselijk uit de ‘Essays’ van de Montaigne: ‘Geen enkele wind waait gunstig voor de schipper die geen haven van bestemming heeft’.
De auteur herinnert er ook aan dat het de juiste haven moet zijn, niet die van de huidige prestatiemaatschappij die efficiëntie en rentabiliteit promoot. Wél die waar de kardinale deugden zoals rechtvaardigheid, matigheid, moed en voorzichtigheid niets van hun geldigheid hebben verloren. Essentieel daarbij zijn ook soepelheid en vooral humor. Zonder humor géén wijsheid.
