Naast heel wat andere, komen er duidelijk twee thema’s bovendrijven in dit boek. Dat van het neoliberalisme en dat van de actieve burger die met de crisis omgaat.

We leven vandaag in een neoliberaal, kapitalistisch systeem dat gegroeid is op het onmogelijk vol te houden dogma van altijd maar meer (vooral meer winst) en alles individualiseren omdat iedereen verantwoordelijk is voor zichzelf  en niet voor anderen) waarbij het “verkeerd” is om mensen te helpen - want als het niet goed gaat is dat immers je eigen fout.

Dat systeem zorgt ervoor dat de winsten naar een kleine, rijke elite gaan in plaats van naar de mensen die met hun werk die winsten mogelijk maken (“profit over people”). Toch wil die elite nog meer winst en nog rijker worden. Dat mag natuurlijk als dat op een eerlijke manier gebeurt waarbij ook zij evenredige belastingen betalen en er een herverdeling van rijkdom plaatsvindt. Het zijn dus de multinationals die het geld moeten (terug)geven waar het onrechtmatig vandaan gehaald is.

Bleri Lleshi beargumenteert dit overtuigend theoretisch en geeft een hele resem voorbeelden en cijfers die tonen hoe het er nu (nog) aan toe gaat.

Ik haal er een paar aan.
·         In de drie jaren tussen 2016 en 2018 brachten Belgische bedrijven 723 miljard onder in belastingparadijzen terwijl in 2018 grote bedrijven voor 16,02 miljard fiscale cadeaus kregen.
·         De farmasector kreeg 2,8 miljard om nieuwe medicijnen te maken en ze goedkoper te maken. Het resultaat is dat ze duurder werden.
·         Amazon doet gouden zaken. De persoonlijke winst van Jeff Bezos stijgt met 139,4 miljard dollar in volle corona-tijd.
·         Richard Branson krijgt 2 miljard pond borgstelling tijdens de crisisperiode voor zijn laatste project, maar zijn werknemers worden 8 weken niet uitbetaald ”wegens Covid”. Hij vraagt 500 miljoen pond steun aan de Britse regering en 700 miljoen aan de Australische en doet die aanvraag vanaf zijn eigen privé-eiland-met-privé-jet. Hij betaalt geen cent belastingen.
·         150.000 hotelkamers staan leeg in Las Vegas. Daklozen worden samengebracht in openluchtparkings.
·         In een Pano-reportage vernemen we dat in rusthuizen 3 maaltijden niet meer mogen kosten aan eigenaars en aandeelhouders dan 3,5 euro.

Deze enkele voorbeelden volstaan waarschijnlijk om het krankzinnige van dit bestel duidelijk te maken...en de grote noodzaak om de dingen in handen te nemen. Om zodoende, bij gebrek aan daadkracht vanwege de politieke systemen, druk uit te oefenen van onderuit.

Evenzeer illustreren voorbeelden uit het leven van de “gewone” burger, die enkel maar “goed wil leven,” dat het anders kan. Enkel: we moeten met zijn allen de handen uit de mouwen steken. Want elke crisis is een kans om de zaken anders aan te pakken.

Bleri Lleshi doceert in Leuven, is (was?) actief als jongerenwerker, reist met zijn lezingen overal rond (“in elke bib en parochiezaal van het land”), ontmoet op die manier veel mensen (120 tot 150 lezingen!) en wisselt uitgebreid van gedachten en meningen met hen. Met vele feiten, cijfers en verhalen stelt hij vast, toont, doet nadenken en inspireert, vanuit de overtuiging “Mensen zijn solidair en solidariteit en zorgzaamheid zijn essentiële menselijke behoeften”.

We zijn met velen die “ervoor gaan”.

Een reeks voorbeelden.

Arts Stephanie De Maesschalck die illegaal de grens oversteekt met voedsel en medische zorg (ademhaling, hoofdpijn, koorts, enz.) voor mensen in het kamp van Duinkerke. Ook investeren in de zorgsector. Er moet tijd zijn voor patiënten en meer jongeren moeten warm gemaakt worden om te werken in de zorg.

Tom Moore, een honderdjarige die na een ingreep in het ziekenhuis aankondigt dat hij de zorgverleners wil steunen en zich daarvoor laat sponseren door elke dag tien keer rond zijn tuin te lopen. Eind april 2020 heeft hij 35 miljoen verzameld…

Zane Powels werkt in de basisschool in Grimbergen. Met de lockdown gaan de scholen dicht, dus krijgen een boel kinderen geen schoolmaaltijden meer. Dus gaat hij elke dag langs bij 78 kinderen met huiswerk en een rugzak vol maaltijden… Waarvoor hij iedere dag 8 kilometer te voet aflegt.

De onthaalgroep Vluchtelingen Grimbergen. Marcel is een van de vrijwilligers die zich daar inzet met taallessen geven. Hij doet zijn best om de mensen te verwelkomen door ze te groeten in  hun eigen taal “omdat telkens weer mensen zich verwonderd en erkend voelen”.

Voorstellen gedragen door Hart boven hard: investeringsbanken moeten ophouden met investeren in fossiele energie“. Klimaatzaak België gelanceerd in 2014 daagt de Belgische Staat voor de rechter voor het niet toepassen van klimaatrechten. Coöperatie NewB: Ethisch en duurzaam bankieren en investeren in duurzame sociale projecten. Sociale woningen: mensen met een laag inkomen, alleenstaande ouders. Er staan 155.000 gezinnen op wachtlijsten! Een Gents initiatief: “Paraat in mijn straat”. Het “Project Troubadours” in Leuven, zij maken muziek met jongeren die zelfs van dergelijke kwaliteit is dat ze konden optreden over het hele land.

Ahmed Ben Abderrahman is een Brusselaar van Marokkaanse origine en eigenaar van “Hotel Mozart”. Als de nood hoog is, vangt hij nu al bijna 30 jaar daklozen op, mensen zonder papieren die op straat slapen. “Solidariteit is de hoeksteen van de maatschappij.”

David Van Reybrouck die met een groep mensen G1000 werkt aan het idee ”participatieve democratie.” Voorbeeld daarvan: “Oostbelgien Model.”

Agonisme: conflict opzoeken, straten bezetten, sit-ins. Burgercollectief 1030/0 in Schaarbeek stelt zich tot doel 0 verkeersdoden. Ondertussen is toch al een maximum 30 km-regel ingevoerd. Ook verzet is nodig: “State of Arts” (Sota: De belangen van kunstenaars en kunstinstellingen verdedigen.

Klimaat: ook bij ons een initiatief in navolging van een Nederlands initiatief waarbij burgers de Nederlandse Staat voor het gerecht daagde voor het niet naleven van beloofde klimaatdoelstellingen. Verzet tegen luchtvervuiling, bijvoorbeeld “ Café Filtré”, “ Les chercheurs d’air” en “ Schone lucht BXL”

Racisme. Als inwijkeling (de auteur kwam meer dan 20 jaar geleden in België aan als Albanees) weet Bleri Lleshi ook wat het is om geconfronteerd te worden met de vooroordelen van het racisme. Hij haatte daarom ooit het Vlaanderen waarin hij dit moest ondervinden. Hij houdt nu duidelijk van Vlaanderen dat niet enkel “van ons” is maar ook van iedereen, die zwijgende meerderheid die niet rechts of racistisch is, ook Brusselaars. Hij wil dat zijn (en alle) kinderen zich thuis voelen in dit land - van Oostende tot Aarlen.