26 november 2024
Bluf jezelf door het leven - Over waarheid en andere leugens
De titel en de ondertitel verklappen dat de lezer niet weet op welk been hij moet staan: gaat het nu over liegen of over de waarheid en bestaat de Waarheid eigenlijk wel?
Frank Meester sleept je mee in een filosofische uiteenzetting over het belang van liegen en het al dan niet bestaan van de waarheid en komt uit op het leven van het menselijk dier, een ‘animal rationale’.
Hij toont aan dat we er beter een ‘animal mendax’ van zouden maken, een ‘liegbeest’, want je wordt pas echt mens als je je eerste leugen verkondigd hebt. "Op het moment dat je een leugen vertelt, ben je je bewust van het feit dat je op een bepaalde manier verschijnt in de ogen van een ander en dat je die verschijning met woorden kan beïnvloeden".
Eer hij het over allerlei vormen van liegen heeft, maakt hij duidelijk dat er verschillen bestaan tussen constitutieve en regulatieve leugens. De eerste maken iets mogelijk, de tweede zorgen dat dingen (goed) lopen. Hebben wij er enig benul van dat we een ‘sociaal contract’ aangegaan zijn? Zonder dat contract zouden we nochtans in een oorlog van allen tegen allen leven.
Bestaat er zoiets als een identiteit? Mogen Nederlanders er fier op zijn dat ze afstammen van de Bataven en de Belgen omdat ze door Caesar Belgae genoemd werden? Of zijn het ontstaansmythes (leugens, dus) die een of andere politicus op een bepaald moment goed uitkwamen? En nu we toch over ontstaansmythes bezig zijn: hoe zit dat met het ontstaan van het heelal?!
Maken we onszelf trouwens niets wijs als we denken dat we unieke wezens zijn, met een rijk bewustzijn? Is het Ik geen illusie? Een leugentje om bestwil, dat hanteren we allemaal weleens. We denken dan aan het goed van een ander. Een smoes verkopen is iets anders. Bluffen kan soms aangewezen zijn. Hebben beroepsleugenaars altijd kwade intenties? Onder het hoofdstuk "De waarheid liegen" vinden we bijvoorbeeld hoe de Kerk aflaten verkocht, goed wetende dat ze bewust onwaarheden aan het verkopen waren.
De auteur geeft overal via sprekende voorbeelden aan wat hij wil uitleggen. Overal gebruikt hij relativerende humor, want wat hij betoogt lijkt zich herhaaldelijk tegen te spreken en dus is relativeren aangewezen.
Maar moeten we wel zo eerlijk zijn? Moeten we alles opbiechten of is dat een restant van het christendom? Zijn alle politici geen acteurs? Als je authenticiteit nastreeft, is een beetje hypocrisie dan niet wenselijk? Het antwoord op deze vragen staat in het boek. Als je duidelijke oplossingen verwacht, kom je bedrogen (!) uit, want zo zit het leven niet in elkaar en het sociaal contact evenmin. Omdat je mee nadenkt met Frank Meester, leer je in hoofdstuk 10 de 10 lieggeboden naar waarde schatten.
Maar moeten we wel zo eerlijk zijn? Moeten we alles opbiechten of is dat een restant van het christendom? Zijn alle politici geen acteurs? Als je authenticiteit nastreeft, is een beetje hypocrisie dan niet wenselijk? Het antwoord op deze vragen staat in het boek. Als je duidelijke oplossingen verwacht, kom je bedrogen (!) uit, want zo zit het leven niet in elkaar en het sociaal contact evenmin. Omdat je mee nadenkt met Frank Meester, leer je in hoofdstuk 10 de 10 lieggeboden naar waarde schatten.
Er werden een paar zwart-wit foto's opgenomen en vooral die van de bedrieglijke reclame voor sigaretten trof me. De tabaksindustrie bedroog de rokers, hoewel al sinds de jaren 50 van de vorige eeuw de schadelijke effecten duidelijk waren!
Gerda Sterk
Meer van Gerda Sterk
Gerda Sterk
