29 oktober 2023
Marx in Brussel
Marx belandde in Brussel, omdat hij veroordeeld en verbannen werd uit Duitsland en Frankrijk. Brussel had het imago de meest vrije, liberale stad van Europa te zijn. Hij bleef er drie jaar. In die periode ontwikkelde hij zijn economische en ideologische theorie. In dit boek zijn de belangrijkste brieven verzameld waarmee hij zijn basisideeën in confrontatie met andere belangrijke tijdsgenoten ontwikkelde. Alhoewel de jonge Marx zeer geliefd en bewonderd was omwille van zijn retoriek, schetst dit boek een autoritaire persoonlijkheid.
De familie van Marx was verre van onbemiddeld. Op aanraden van zijn vader schreef hij zich in aan de rechtsfaculteit van Bonn. Daar stortte hij zich in het bruisende studentenleven. Na een tijd verliet hij de rechtsfaculteit om filosofie te studeren. Zoals iedereen werd hij begeesterd door Hegel. In Keulen werd Marx journalist en hoofdredacteur van de Rheinische Zeitung. Maar de censuur en het verschijningsverbod van de krant waren ook de start van jarenlang geldgebrek. Friedrich Engels werd niet alleen zijn beste vriend, maar ook zijn jarenlange sponsor. Toen Marx in Parijs uitgewezen werd, organiseerde Engels een intekenactie om geld te verzamelen en de kosten van de verhuis naar en de huur in Brussel te betalen.
In Brussel
Alhoewel Marx in Brussel woonde bleef hij in de eerste plaats een Duitser, die al zijn hoop stelde op een revolutionaire beweging in Duitsland. Veel Duitsers werden bannelingen en stichtten geheime genootschappen in het buitenland. Zo ook Karl Marx, die het Communistische Correspondentiecomité stichtte te Brussel in navolging van het Londense comité van Engels. Het waren de embryo's van de latere Communistische Internationales. Marx scherpte via brieven en discussies zijn economische en ideologische ideeën aan. Hij rekende af met de “ware socialisten” en Proudhon.
Alhoewel Marx in Brussel woonde bleef hij in de eerste plaats een Duitser, die al zijn hoop stelde op een revolutionaire beweging in Duitsland. Veel Duitsers werden bannelingen en stichtten geheime genootschappen in het buitenland. Zo ook Karl Marx, die het Communistische Correspondentiecomité stichtte te Brussel in navolging van het Londense comité van Engels. Het waren de embryo's van de latere Communistische Internationales. Marx scherpte via brieven en discussies zijn economische en ideologische ideeën aan. Hij rekende af met de “ware socialisten” en Proudhon.
Het Communistisch Manifest
In het najaar van 1847 was er in Londen een tweede congres van de Bond der Communisten gepland. Zij hadden dringend een programma nodig en Karl Marx had de opdracht gekregen om dit programma te schrijven. Engels wees Marx erop dat hij iets begrijpbaars moest schrijven en samen schreven zij het Communistisch Manifest. Het kernprobleem was de keuze tussen evolutie of revolutie om die nieuwe samenleving te bereiken. Marx koos duidelijk voor de revolutie. In tegenstelling tot de scherpe teksten bleef Marx geen dweepzieke dromer, maar een echte pragmatist die ten volle besefte hoever de realiteit nog van zijn idealen verwijderd was.
In het najaar van 1847 was er in Londen een tweede congres van de Bond der Communisten gepland. Zij hadden dringend een programma nodig en Karl Marx had de opdracht gekregen om dit programma te schrijven. Engels wees Marx erop dat hij iets begrijpbaars moest schrijven en samen schreven zij het Communistisch Manifest. Het kernprobleem was de keuze tussen evolutie of revolutie om die nieuwe samenleving te bereiken. Marx koos duidelijk voor de revolutie. In tegenstelling tot de scherpe teksten bleef Marx geen dweepzieke dromer, maar een echte pragmatist die ten volle besefte hoever de realiteit nog van zijn idealen verwijderd was.
Het boek is een studieobject door de vele citaten uit de briefwisseling van Marx. Interessant omdat het aangevuld is met een volledige biografie van Marx en een kaart van de plaatsen waar hij in Brussel woonde.
Lieven Vanhoutte
Meer van Lieven Vanhoutte
Lieven Vanhoutte
