”De tijd van klimaatontkenning is voorbij. Iedereen gelooft nu wel dat wat wetenschappers allerlei ons zeggen, wel degelijk waar is en dat wordt nog maar enkel eerder moedwillig ontkend door aartsconservatieven en door het grootkapitaal dat immers massaal geïnvesteerd heeft in het ontginnen van fossiele brandstof (zij proberen die bedreiging voor hun kapitaal en bezit af te wenden door xenofobe angst aan te jagen en de schuld te schuiven op groeiende massa-migratie). De machtigen en diegenen met de “juiste” relaties willen liefst hun macht consolideren, de democratie opschorten, door brutale privatiseringen van alles en nog wat. Ook door slim taalgebruik, nationalisme en kortzichtige argumentatie, en door eigenlijk geweld te ontketenen en dat te richten op zwarte schapen zoals de Syriërs, Palestijnen, Noord-Korea, kleurlingen in het algemeen, islamitische terroristen, of groepen immigranten en “vreemden” allerhande.

Dat de natuur reageert wordt - helaas - aangetoond door een regenloos Oost-Afrika, waar mensen sterven door gebrek aan drinkwater, door wildvuur branden in Australië, Atlantische orkanen, eilandjes waarvan hele stukken kust opgeslokt worden en door het smelten van het ijs (zowel aan de polen als in bergstreken en ski-oorden).

Vanaf 2011 – toen ze ‘Capitalism versus The Climate’ schreef - is haar betoog geleidelijk meer concreet en urgent geworden. Haar gevoel dat een emotioneel betoog er niét in lukt de politieke elite van de wereld tot daden te motiveren, heeft ze vervangen door scherper wordende, daadwerkelijke strategieën zoals blokkades van pijpleidingen, desinvesteringen in fossiele brandstof, betogingen, speeches, boycots, zelfs verkiezingscampagnes. Want ”de opwarming van de planeet verandert alles”. Dat is haar slogan.

Toch is het boek niet pessimistisch. Niettegenstaande het groeiend besef van gevaar, merkt Naomi Klein ook dat er een “ongewoon gevoel van belofte” aan het ontstaan is, een groeiend besef dat er moet gehandeld worden, dat het niet volstaat om een democratische macht te hebben, maar dat deze ook moet gebruikt en uitgeoefend worden. Ze is Canadese, en niettegenstaande de nefaste Trump-aanwezigheid leeft er in buurland Amerika toch een groeiend besef van klimaatgevaar. Ook maakt het idee dat de Verenigde Staten misschien toch de leiding zouden moeten nemen in een “drive” voor de redding van de aarde steeds meer opgang. Om het juister te stellen: niet de aarde moet gered worden, want die redt zichzelf en overleeft het menselijke virus wel dat haar teistert, maar de mensheid zélf.

Die drive is een initiatief dat zij de “Green New Deal” (GND) noemt, in analogie met Roosevelts New Deal en het Marshallplan. Het Marshallplan had niet had kunnen gerealiseerd worden zonder krachtige sociale beweging en vakbonden, en Klein voelt dat eenzelfde golf zich nu aan het ontwikkelen is. Ze beargumenteert dit in een stevig opgebouwd, op degelijk, minutieus onderzoek gefundeerde redenering, via een boeiend en hartstochtelijk pleidooi. “There is no alternative” zegt ze langs haar neus weg en stelt dat marktkapitalisme en de daarmee samengaande technische tovenarij ons niét uit deze rotzooi gaat redden. Enkel een grondig herdenken en een radicale ‘reset’ van onze totale economie heeft dit vermogen, wat een grootse uitbreiding zal vergen van onze openbare investeringen, ook van sectoren die we niet zo dadelijk associëren met energie en het herstellen van de veerkracht van het klimaat: bijvoorbeeld een rechtvaardige gezondheidszorg, goede banen en goede werkomstandigheden (waaraan een eerlijk loon gekoppeld is), steun voor kunstenaars van wie de verbeelding onontbeerlijk is,… Of nog: de “kleurkloof” overbruggen en loonverschillen tussen man en vrouw wegwerken, armoede elimineren, zorgen voor een degelijke opvoeding en arbeidsrechten in ere herstellen. Ook het verjongen van een oprechte democratie die de macht zal ontworstelen aan de petrochemische en ontginnende industrieën, de omvorming van een verdoken corporatieve dictatuur naar een sociale democratie. Géén oplossingen enkel voor het rijke, blanke Westen, maar voor onze planeet in haar geheel. Het kapitalisme wordt daarbij niet opzijgeschoven, want ondernemerschap, competitie en nog veel aspecten van het kapitalisme zijn onontbeerlijk voor de vlotte werking van de economie, maar de huidige wildgroei dient wél getemd te worden en ontdaan van willekeur.

Als je kritisch bent voor deze oplossing die erg lijkt te rekenen op linkse en socialistische recepten, lees dan toch maar dit boek (zeker de laatste hoofdstukken), dan begin je anders te denken. Want Naomi Klein kent onze eeuw, ze beargumenteert scherp en grondig, ze baseert zich op degelijke research, ze schrijft hartstochtelijk, overtuigend en dwingend, maakt diagnoses van problemen die blijkbaar niemand ziet en neemt ons mee naar de wortels van wat verkeerd is, om dan vanuit vogelvlucht te tonen wat er dient te gebeuren. Misschien is dát de reden waarom dit boek zo belangrijk aanvoelt.

Klein is ook geen utopische denker: ze heeft een realistische soort Thunberg-kijk gebaseerd op wat tegenwoordig heel erg ontbreekt, namelijk een ongewoon realistische (en daardoor schijnbaar eenvoudige) morele klaarheid. Fossiele brandstof is schadelijk en maakt de planeet onbewoonbaar voor de meeste mensen, dus moeten we fossiele brandstoffen verbannen.