20 november 2018
Het is klasse suffie, niet identiteit
Klasse? Bij deze titel dekt de vlag niet helemaal de lading. Maar wellicht heeft dit eerder met de speciale schrijfstijl van de Nederlanders te maken. Ze moeten blijkbaar altijd hard roepen en verwijten uitsturen in de hoop van gehoord te worden.
Dit kleine boekje bestaat uit een aantal columns die eerder in de Groene Amsterdammer verschenen, waar Ewald Engelen een rubriek over economie publiceert. Het is dus geen zorgvuldig opgebouwd boek, maar een verzameling van boekbesprekingen, interviews, ontmoetingen, aangevuld met een inleiding en een epiloog. De schrijver heeft gelijk, punt uit. Veel ruimte voor kritische reflectie en discussie is er niet. Dit in tegenstelling tot wat hij zèlf schrijft: "Een scherp debat is namelijk niet het einde van een conversatie, maar het begin ervan. En is zeker geen solipsistische monoloog".
In zijn boek gaat Eward Engelen ervan uit dat de huidige politieke vooruitgang van rechtse partijen duidelijk te maken heeft met het uitblijven van een duidelijk antwoord van de sociaaldemocratische partijen op de collectieve verarming van de bevolking. De middenklasse van de bevolking leverde de voorbije 20 jaar 20% van zijn inkomen in, of deze bevolking nu in Amerika of West-Europa woont. De overheid heeft de bakencrisis gefinancierd, maar uiteindelijk betaalt de bevolking deze crisis, terwijl de rijksten erin slagen hun belastingen te ontwijken. De kloof tussen arm en rijk groeit steeds verder. Politici hebben de mond vol van vluchtelingen en migranten, maar blijven wel zwijgen als multinationals steeds minder belastingen betalen. Democraten en sociaaldemocraten denken mee in deze economische waanzin, waardoor zij geen alternatief zijn voor de kiezers. Zo komt Trump aan de macht in de V.S.
In het boek komen vervolgens Thomas Frank en Joan Williams aan bod via interviews. Hun bijdrage is erg Amerikaans. Zij geven een uitleg over waarom Trump tot president verkozen werd. Interessant, maar dit biedt niet onmiddellijk een model waarmee wij een antwoord vinden over hoe het dan moet. Kate Raworth biedt dit antwoord echter wél in haar boek ‘Doughnut Economics’. In het kort: overheidsingrijpen en sturing van de economie zijn noodzakelijk (Keynes), en er is een bovengrens aan de groei van onze economie: de ecologische voetafdruk. Ook is er een ondergrens van sociale vooruitgang (minimuminkomen, sociale regelgeving, bestrijding armoede) noodzakelijk.
Conclusie: dit boek levert een knappe analyse in begrijpbare taal.
Meer van Lieven Vanhoutte
