24 november 2020
Na de Bataclan
Het boek sluit aan bij de steeds aangroeiende ‘verwerkingsliteratuur’ die op de markt verscheen na de bloedige confrontaties van de Franse Republiek met het islamistisch terrorisme van de laatste jaren. In die verwerkingsliteratuur worden terroristische aanslagen beschreven, ontleed, gecontextualiseerd en eventueel ‘verklaard’ door politicologen, godsdienstwetenschappers Islamdeskundigen, sociologen, historici, psychologen enz.
Het boek ‘Na de Bataclan’ tracht uit een ander vaatje te tappen. Het heeft geen enkele wetenschappelijke pretentie. Het is gewoon het verhaal van twee Franse burgers die getekend werden door wat er in de nacht van 13 november 2015 gebeurde in de concertzaal ‘Bataclan’. Een bloedige terroristische aanslag van islamistische signatuur kostte er het leven aan meer dan honderd jonge mensen.
De twee auteurs van het boek (bijgestaan door een guest writer, Sébastien Boussois, politicoloog en radicaliseringdeskundige) doen het verhaal van hun betrokkenheid bij deze aanslag. Beiden zijn vaders van kinderen die in de Bataclan omkwamen. Speciaal daarbij is dat de ene vader daar zijn dochter verloor als slachtoffer terwijl de andere vader er zijn zoon verloor, maar die zoon was er wel als dader bij betrokken. Hij executeerde persoonlijk een aantal van de slachtoffers.
Het boek verhaalt hoe beide auteurs trachten, ieder vanuit eigen engagement, als mens en als vader met elkaar een gesprek aan te knopen over wat er in Bataclan gebeurde, hoe het hen geraakt heeft en hoe het zo ver is kunnen komen. Niets had deze mensen hiertoe voorbestemd. De vader van de jonge vrouw die omkwam, is een autochtone fransman, intellectueel en atheïst, kind van de Republiek. De vader van de terrorist heeft roots in de immigratie en is moslim. Samen zijn zij vanuit hun respectievelijke uitgangspositie een dialoog aangegaan. Om tot dat gesprek te kunnen komen, hebben zij een persoonlijke weg moeten afleggen. Vervolgens hebben ze samen een parcours afgelegd waarvan dit boek de neerslag is.
Inhoudelijk brengt dit boek weinig of niets nieuws. Hun eigen cv en de familiale achtergrond waarin hun kinderen zijn opgegroeid, vallen grosso modo binnen de standaardverhalen die ook door andere auteurs verteld werden en worden. Het boek is vooral speciaal vanwege de identiteit van de schrijvers en hun invalshoek, namelijk samen praten en reflecteren over de Batclan met een gelijklopend doel.
We komen wel een en ander te weten over hun individuele en familiale geschiedenis met inbegrip van het radicaliseringproces van de zoon-terrorist. Maar er wordt steeds vermeden om verwijten of beschuldigingen te formuleren om de ander te culpabiliseren. Levensbeschouwelijke, ideologische of politiek getinte onderwerpen komen aan bod, maar ook daarmee wordt respectvol omgegaan. Tot originele inzichtelijke doorbraken leidden de dialogen echter niet, wel tot hier en daar een persoonlijke ‘aha erlebnis’ bij de auteurs.
Belangrijk om te onthouden, is het verhaal over de manier waarop beide auteurs, elk op hun eigen wijze, hun leed en verdriet weghouden van wraak, vergelding en stigmatisering. Daarbij sluiten ze zich aan bij sommige andere ‘ervaringsdeskundigen’ die willen getuigen vanuit hun persoonlijke beleving van het immense trauma dat ze hebben opgelopen.
Deze auteurs drukken het uit in en via een dialoog met elkaar. Anderen formuleren het in een psychologische context (‘Mijn haat krijgen jullie niet’) of binnen hun godsdienstig referentiekader (‘Een jihad van liefde’).
Al deze auteurs worstelen met hun pogingen om hun gevoelens van initiële ontreddering en daaraan gebonden negatieve gedachten onder controle te houden en om te zetten in positieve energie naar de toekomst toe.
De auteurs van ‘Na de Bataclan’ buigen hun positieve energie om naar een daadwerkelijk engagement in organisaties die ondersteuning trachten te bieden aan de vele ‘lotgenoten’ - namelijk familieleden en geliefden die ooit in gelijkaardige situaties dierbaren hebben verloren.
Meer van Dirk De Schrijver
Al deze auteurs worstelen met hun pogingen om hun gevoelens van initiële ontreddering en daaraan gebonden negatieve gedachten onder controle te houden en om te zetten in positieve energie naar de toekomst toe.
De auteurs van ‘Na de Bataclan’ buigen hun positieve energie om naar een daadwerkelijk engagement in organisaties die ondersteuning trachten te bieden aan de vele ‘lotgenoten’ - namelijk familieleden en geliefden die ooit in gelijkaardige situaties dierbaren hebben verloren.
