3 december 2018
Daar komen de helmen.
Het conflict in de Rif (In het Noorden van Marokko) is niet nieuw, maar woedt al sedert 1958, toen troepen van de Marokkaanse regering massaal de Rif bezetten en er de bevolking ruw onderdrukten. Meer recent zijn er - sedert 2016 - al meer dan 300 grootschalige protesten en demonstraties geweest, opgezet door de Hirak (de volks-opstandbeweging) en ook in Marokko zélf werd geprotesteerd met stakingen, bezettingen, lawaaiacties en waren er confrontaties met de veiligheidspolitie (bij Epo verscheen hierover in 2018 al een boek, ‘Opstand in de Rif’ samengesteld door Btisam Akarkach).
Deze gewelddadige bezetting blijft levendig aanwezig in het geheugen van de Riffijnen, zowel in Marokko als in de diaspora, omdat deze zich nog altijd onderdrukt, bezet, beschuldigd en veronachtzaamd weten. De leiding van de “Hirak” van zowat 50 man zit in de gevangenis, samen met de leider Nasser Zafzafi; de regio wordt systematisch achtergesteld, de mensen worden er overstelpt met absurde aanklachten, imam Mohamed Al Fizazi predikt tegen de Riffijnen in de moskee,… De onrust en de vele protestacties in het gebied en in het buitenland worden echter zoveel mogelijk verzwegen in de rest van Marokko, terwijl de militaire bezetting nog verder wordt opgedreven.
Abttoy is Marokkaan, woont in Amsterdam en hij is bezeten door die verontwaardiging over wat er gebeurt in zijn regio, met zijn “volk”. Hij is cartoonist en kunstenaar en gebruikt zijn beroep en kunde als wapen om te protesteren, om kenbaar te maken en aan de kaak te stellen. Dit is reeds zijn derde cartoonboek.
Hij tekent mensen die gemarteld worden, de Rif aangevallen door een stier, onder de voet gelopen door massa’s soldaten, soms hallucinant voorgesteld door enkel helmen (vandaar de titel van het boek), de Marokkaanse machthebbers die hun onderdanen onderdrukken en opzettelijk benadelen, die twee maten en twee gewichten hanteren, principes die weggeveegd worden, monden die dichtgemetseld worden, mensen die geroosterd worden en op andere manieren gemarteld. Mensen aangevallen door een stier, mensen die achter tralies zitten, een onrechtvaardige, geen onafhankelijke rechtspraak maar een door blind vooringenomen rechters waarbij men absurde aanklachten moet aanhoren, het opdrijven van de militarisering moeten aanzien,… Riffijnen die met hun slogan (“Vive le Rif”) betogen en argumenteren dat ze zich niet willen afscheiden van Marokko maar enkel erkenning willen.
“De Riffijnen willen gelijk berecht worden, niet langer bezet worden - ze willen gewoon “vrijheid”. Zoals gesymboliseerd (met een cartoon) door de 71-jarige oom Ahmed die, als hij gestraft wordt met 1 jaar gevangenis, antwoordt: “Geeft niet. Ik zit al heel mijn leven in jullie gevangenis”.
Abttoy schept een picturale aanklacht, tekent scherp (jammer genoeg eerder slordig) en gevat. Daarbij wordt hij gedreven door een gevoel van onrecht, machteloosheid en boosheid, die zelfs overloopt in het maken van sombere schilderijen met als “verf” wijn en koffie (cfr. bloed en Afrika).
Meer van Victor De Raeymaeker
