De inleiding neemt ons mee naar het Oekraïense Pripyat, waar op 26 april 1986 de ramp in de kerncentrale Tsjernobyl plaatsvond. Attenborough vergelijkt het verval van deze plaats met de natuurlijke teloorgang van de wereld. Deel 1 omvat een terugblik over de periode van 1937 tot 2020 waaruit blijkt dat hij een zeer uitzonderlijk leven heeft geleid. Van een nieuwsgierige 11-jarige jongen wist hij uit te groeien tot een man met een uitgebreide staat van dienst bij de BBC Television Service.

De wereld leerde hem kennen als presentator, bioloog en natuurkenner. Hij neemt de lezer mee naar de herinneringen en interesses uit zijn rijkgevuld leven, maar formuleert vooral zijn zorgen, zoals op pagina 103: 'Ik moet blijven stilstaan bij de vreselijke dingen die de mensheid tijdens mijn leven de planeet heeft aangedaan. (...) Gaan we slaapwandelend een catastrofe tegemoet, net als die arme inwoners van Pripyat?'. Opvallend is ook dat hij zijn standpunten ondersteunt met het gebruik van talrijke noten die verwijzen naar wetenschappelijk onderzoek en om zijn verhaal kracht bij te zetten. begint elk hoofdstuk, dat betrekking heeft op een bepaald jaartal, met de toenmalige waarden van de wereldbevolking, de koolstof in de atmosfeer en het percentage wilde natuur. Deze waarden tonen de verbijsterende impact dat het gedrag van de mens op z’n eigen planeet heeft.

Het tweede deel is kort maar schetst - wederom op basis van wetenschappelijke bronnen -  wat tijdens de komende honderd jaar de desastreuze gevolgen zullen zijn indien we niet van koers veranderen. Dit doemscenario is zeker niet uit de lucht gegrepen en Attenborough voorspelt zelfs een wereldwijde humanitaire crisis gepaard gaande met een onstuitbare zesde massa-extinctie indien de huidige tendensen niet worden omgebogen. In het derde en laatste deel reikt de auteur ons oplossingen voor de toekomst aan. Hij legt vooral de nadruk op het weer wild maken van het land en de zee, de opbouw van een duurzame economie, het omschakelen naar schone energie (rekening houdend met enkele niet onbelangrijke hindernissen), het herstel van het zeeleven, het terugdringen van de landbouwgrond, het terugschroeven van onze afhankelijkheid van vlees en zuivel, de stabilisering van de wereldbevolking en het streven naar een evenwicht met de natuur.

“Alles staat voor ons klaar om deze toekomst te winnen”, oppert Attenborough. En in zijn conclusie wijst hij nog maar eens op onze laatste kans om de mensheid en de planeet van de ondergang te redden. “Een leven op onze planeet” is een prettig leesbaar boek, begeleid met diverse foto’s en een verklarende woordenlijst. Nooit hoogdravend, toegankelijk voor iedereen, waarheidsgetrouw en niet geschreven vanuit misplaatste wrok of bedrukt negativisme. Wel een openbaring voor wie denkt dat het allemaal wel meevalt met onze natuur en een bevestiging voor degene die reeds weet hoe laat het is….

Marc De Bock