21 oktober 2022
Is heaven red? - De fotografie van Paul, Françoise en Menno de Nooijer
Op dezelfde dag dat striptekenaar Bob De Moor overleed en een tornado in Roux (Charleroi) veel schade veroorzaakte, ontving mijn vrouw om 15:47 op haar werk een fax van Françoise de Nooijer. De tekst luidde: ‘Morgenmiddag komt mijn trein aan om 15:38 op Centraal Station (als er geen vertragingen zijn!) Ik zal naar de kiosk lopen en daar op je wachten. Misschien is het toch het beste om kontant te betalen, als dat niet nu kan, kan het ook een andere keer. Tot morgen.‘
De volgende dag meldde mijn vrouw zich op het afgesproken tijdstip op de afgesproken plek. Terwijl nietsvermoedende treinreizigers voorbij snelden, wisselden een envelop met geld en een zwaar, onhandig pakket van 62 x 62 x 2 cm van eigenaar. De vrouwen namen afscheid en gingen tevreden ieder huns weegs. Mission accomplished!
Hoe ik voor het eerst van de fotograaf Paul de Nooijer hoorde
Drie jaar eerder woonde een goede vriend van mij, ik ken hem sinds 1960, met vrouw en kinderen in Vientiane, Laos. Hij werkte voor het World Food Program van de Verenigde Naties en kreeg regelmatig vanuit het vaderland post doorgestuurd. Daar zat ook het linkse weekblad Vrij Nederland bij. Hij herinnert zich:
Na lezing was het idee, er is vast wel een andere NL’er in dit land die dat blad ook wil lezen.
Ik ‘vond’ er toen een in, ik dacht, Pakse of Champassak, ergens in het zuiden van Laos.
Ik stuurde hem een dikke VN envelop met daarbij een kort briefje: als Vrij Nederland niet je politieke kleur is, laat maar weten, dan stuur ik ze niet meer. Enige tijd later kreeg ik een reactie op schrift: Dank je wel, blijf maar sturen, etc. En vervolgens tussen (): grappig trouwens, mijn zwager heet net zoals jij: Paul de Nooijer. Hij is alleen fotograaf en hij woont niet in Vientiane, maar in Middelburg.
Drie jaar eerder woonde een goede vriend van mij, ik ken hem sinds 1960, met vrouw en kinderen in Vientiane, Laos. Hij werkte voor het World Food Program van de Verenigde Naties en kreeg regelmatig vanuit het vaderland post doorgestuurd. Daar zat ook het linkse weekblad Vrij Nederland bij. Hij herinnert zich:
Na lezing was het idee, er is vast wel een andere NL’er in dit land die dat blad ook wil lezen.
Ik ‘vond’ er toen een in, ik dacht, Pakse of Champassak, ergens in het zuiden van Laos.
Ik stuurde hem een dikke VN envelop met daarbij een kort briefje: als Vrij Nederland niet je politieke kleur is, laat maar weten, dan stuur ik ze niet meer. Enige tijd later kreeg ik een reactie op schrift: Dank je wel, blijf maar sturen, etc. En vervolgens tussen (): grappig trouwens, mijn zwager heet net zoals jij: Paul de Nooijer. Hij is alleen fotograaf en hij woont niet in Vientiane, maar in Middelburg.
Het zal niet veel later zijn geweest dat mijn Paul de Nooijer mij vertelde dat er nog een Paul de Nooijer was, een fotograaf. Het was, voor zover ik mij kan herinneren, voor het eerst dat ik van de fotograaf Paul de Nooijer hoorde, maar ik meen dat ik de hieronder afgebeelde foto al eens op een affiche in de Amsterdamse binnenstad was tegengekomen.
Upstairs / downstairs 1978
Bij Voetnoot-Publishers, Amsterdam-Antwerpen verscheen onlangs IS HEAVEN RED? Een 650 pagina’s dik boek met een selectie uit het fotografisch werk van Paul de Nooijer (Eindhoven 1943), zijn vrouw Françoise (Eindhoven 1944) en hun zoon Menno (Eindhoven 1967). De schrijfster Andrea Voigt schreef een tekst die zowel in het Nederlands als het Engels in het boek is opgenomen. Verder staan achterin het boek nog zes pagina’s met biografische gegevens. Op de laatste dubbele pagina staat een lange lijst namen met de kop: Thank you to everybody who has contributed to the creation of our oeuvre and who has supported us throughout the years. Voor de rest staat het boek vol foto’s, zoals het hoort in een fotoboek.
Tweet Koninklijk Huis 2021
Eregalerij van de Nederlandse Fotografie
Op 9 juni 2021 opende koning Willem Alexander in het Nederlands Fotomuseum in Rotterdam de Eregalerij van de Nederlandse Fotografie. Een commissie had 99 foto’s uitgekozen die samen het verhaal van de ontwikkeling van de fotografie in Nederland vanaf 1842 vertellen. [Eregalerij van de Nederlandse Fotografie | Nederlands Fotomuseum] Een van de 99 foto’s is ‘de grasstrijker’ van Paul de Nooijer. Op die foto zien we de fotograaf zelf.
Op 9 juni 2021 opende koning Willem Alexander in het Nederlands Fotomuseum in Rotterdam de Eregalerij van de Nederlandse Fotografie. Een commissie had 99 foto’s uitgekozen die samen het verhaal van de ontwikkeling van de fotografie in Nederland vanaf 1842 vertellen. [Eregalerij van de Nederlandse Fotografie | Nederlands Fotomuseum] Een van de 99 foto’s is ‘de grasstrijker’ van Paul de Nooijer. Op die foto zien we de fotograaf zelf.
De grasstrijker 1977
Journalist Arie Westeneng interviewde Paul de Nooijer naar aanleiding van de uitverkiezing van deze foto in de eregalerij.
De Nooijer woonde eind jaren ’70 in Eindhoven en zijn huis was zijn atelier voor foto’s en films. ,,De ene keer was de huiskamer mijn fotostudio of filmset, de andere keer één van de kamers boven. Mijn vrouw Françoise verbande me geregeld uit de ene kamer en dan nam ik de volgende over.”
,,Toen ik met ‘de grasstrijker’ bezig was, wist ik al, dit wordt een bijzonder beeld”, vertelt De Nooijer. Maar hij vindt het mooi dat kunstkenners nu ook stellen dat dit ‘één van de foto’s is die ‘betekenisvol is voor de ontwikkeling van de Nederlandse fotografie’. ,,Het is een mooie erkenning, maar eigenlijk heeft mijn vrouw Françoise de foto gemaakt, zij drukte af en zette me op de foto.”
De Nooijer woonde eind jaren ’70 in Eindhoven en zijn huis was zijn atelier voor foto’s en films. ,,De ene keer was de huiskamer mijn fotostudio of filmset, de andere keer één van de kamers boven. Mijn vrouw Françoise verbande me geregeld uit de ene kamer en dan nam ik de volgende over.”
,,Toen ik met ‘de grasstrijker’ bezig was, wist ik al, dit wordt een bijzonder beeld”, vertelt De Nooijer. Maar hij vindt het mooi dat kunstkenners nu ook stellen dat dit ‘één van de foto’s is die ‘betekenisvol is voor de ontwikkeling van de Nederlandse fotografie’. ,,Het is een mooie erkenning, maar eigenlijk heeft mijn vrouw Françoise de foto gemaakt, zij drukte af en zette me op de foto.”
Ik heb de foto’s in het boek niet geteld, maar het zullen er meer dan vijfhonderd zijn. Welke criteria moet ik aanleggen om een kleine selectie te maken waarmee u toch een goede indruk van het werk van Paul de Nooijer krijgt? Ik kan de meest bekende foto’s laten zien. Daarvan heb ik er hierboven al twee getoond. Ik heb besloten het anders aan te pakken. Ik kies tien uit die ik met alle liefde bij mij thuis aan de muur zou willen hangen. Koop het boek en stel uw eigen top 10 samen!
9 van 10 foto’s (in chronologische volgorde)
Boulevard 1974
Waiting 1974
Birth of Venus 1974
Wall flowers 1977
Russian war flyer 1977
On the beach 1977
The last dishes 1991
Eighty-eight roses 1999
Self portrait 2018
Nummer 10 komt voor mij op 1
Ik moet u nog vertellen wat er in dat pakket zat dat Françoise de Nooijer aan mijn vrouw overhandigde bij die kiosk op het Centraal Station. Het was een ingelijste foto. Niet zo lang daarvoor had ik een artikeltje in de Volkskrant gezien met twee foto’s van Paul de Nooijer. Op een van de foto’s was ik op slag ‘verliefd’ geworden. Die moest ik hebben! En daar kwam bij, ik was bijna jarig. Uit hoofde van haar werk had mijn vrouw regelmatig contact met Françoise de Nooijer, dus de bestelling was snel geplaatst. Deze foto hangt ondertussen al dertig jaar bij ons in de huiskamer en we zijn er nog altijd niet op uitgekeken.
Martin Harlaar
Ik moet u nog vertellen wat er in dat pakket zat dat Françoise de Nooijer aan mijn vrouw overhandigde bij die kiosk op het Centraal Station. Het was een ingelijste foto. Niet zo lang daarvoor had ik een artikeltje in de Volkskrant gezien met twee foto’s van Paul de Nooijer. Op een van de foto’s was ik op slag ‘verliefd’ geworden. Die moest ik hebben! En daar kwam bij, ik was bijna jarig. Uit hoofde van haar werk had mijn vrouw regelmatig contact met Françoise de Nooijer, dus de bestelling was snel geplaatst. Deze foto hangt ondertussen al dertig jaar bij ons in de huiskamer en we zijn er nog altijd niet op uitgekeken.
Martin Harlaar
Twins 1974
Zelfportret Martin Harlaar met Twins 2022
