15 november 2022
De Rode Duivels zouden beter gewoon weigeren deel te nemen aan het WK in Qatar
Het is naïef om te denken dat de organisatie van een WK voetbal in Qatar niet om politiek draait. Internationale sportevenementen worden al decennialang door autocraten gebruikt als propagandamiddel. Als de West-Europese teams de mensenrechten van onder andere lgbtiq+-personen serieus nemen, dan moeten ze de FIFA voor een ultimatum stellen: organiseer het in een land waar fundamentele rechten worden gerespecteerd, of niet deelnemen.
Als negenjarige was ik verzot op voetbal. Ik was supporter van Anderlecht en voetballers zoals Pär Zetterberg en Wesley Sonck waren mijn grote voorbeelden. Ik schreef me ook in bij een lokale voetbalclub in Oostende. Dat ik geen groot voetbaltalent was werd al snel duidelijk aan het aantal scheldwoorden die de trainer en medespelers naar mijn hoofd slingerden. Ik was een 'mietje', een 'homo'. Er was voor mij geen plek in de voetbalwereld. Het was echter pas vele jaren later dat ik zelf mijn homoseksualiteit ontdekte.
Ook vandaag kampt het voetbal nog steeds met een probleem van toxische mannelijkheid. Tot op de dag van vandaag is er in België nog steeds geen enkele speler uit de kast. Dat er geen enkele voetballer tot de lgbtiq+-gemeenschap zou behoren, is statistisch onmogelijk. Toch hebben de verschillende voetbaloverheden al meermaals actie ondernomen. Zo zal de aanvoerder van de Rode Duivels tijdens het WK in Qatar met een regenboogarmband spelen.
Dat signaal is echter onvoldoende tegenover een Qatarese overheid die dit WK inzet om hun staatsideologie de wereld in te sturen. Tot die ideologie behoren het gebruik van immigranten als moderne slaven en politiegeweld ten opzichte van de lgbtiq+-gemeenschap.
In een recent gepubliceerd onderzoek door mijn collega's van Human Rights Watch werden lgbtiq+-personen geïnterviewd die door de Qatarese autoriteiten hardhandig aangepakt werden. Ze rapporteerden gevallen van zware mishandeling en van seksuele intimidatie door agenten tussen 2019 en 2022. Een Qatarese biseksuele vrouw werd zelfs bewusteloos geslagen. De politie arresteerde personen op openbare plaatsen uitsluitend op basis van hun genderexpressie en doorzochten onrechtmatig hun telefoons. Als voorwaarde voor hun vrijlating eisten de agenten dat gedetineerde transgendervrouwen 'conversion therapy' volgden in een door de overheid gesponsord 'centrum voor gedragsgezondheidszorg'.
De FIFA deed er de voorbije weken alles aan om ons te overtuigen dat iedereen welkom is op het WK. Die verklaringen werden evenwel tenietgedaan door de Qatarese autoriteiten. De Emir van Qatar zei in mei al dat hij 'verwacht dat mensen onze cultuur respecteren'. Recent vertelde de door Qatar aangeduide ambassadeur voor het WK voetbal Khalid Salman aan het Duitse ZDF dat homoseksualiteit 'beschadiging van de hersenen' is.
Na de organisatie van het WK in Rusland in 2018 heeft de FIFA dus opnieuw de hoofdvogel afgeschoten. De illusie dat internationale sportevenementen gebruikt kunnen worden om de lokale situatie te verbeteren is nogmaals ontkracht. Grote sportevenementen worden keer op keer gebruikt om staatspropaganda te verspreiden. Dat is nu zo in Qatar, in 2018 in Rusland en het gaat al decennia terug.
In 1936 organiseerde Hitler in nazi-Duitsland de Olympische Spelen, in 1980 waren het de Sovjets. Ook de Chinezen gebruikten de organisatie van de Olympische Spelen in 2008 en 2022 om hun internationale imago op te krikken.
De FIFA weet dus zeer goed dat ze bij de toekenning van het WK aan een land zoals Qatar het regime ondersteunen. Onze Rode Duivels, maar evengoed ook de andere West-Europese voetbalteams, moeten dus snappen dat hun lidmaatschap van de FIFA betekent dat ze een organisatie steunen die doelbewust corrupte regimes steunt.
Als de West-Europese voetbalteams diversiteit en gelijkheid in de brede zin van het concept echt serieus nemen, dan zal een regenboogarmband niet volstaan. Ze zullen collectief de FIFA voor het ultimatum moeten stellen: mensenrechten of geen West-Europese clubs op het WK. Bij de top tien beste clubs op de FIFA-wereldranglijst zitten 8 West-Europese clubs. Wat zou een WK zonder hen zijn?
Mijn traumatische ervaring als negenjarige op het Oostendse voetbalveld zal me voor altijd bijblijven. De voetbalwereld moet voor eens en voor altijd komaf maken met discriminatie; dat geldt voor lokale clubs, maar zeker ook voor het internationale voetbal. Zo zal de volgende negenjarige voetbalfanaat die naar zijn idolen kijkt tijdens het WK weten dat iedereen zich thuis kan voelen binnen het voetbal.
(Deze tekst werd eerder gepubliceerd in De Standaard, 9 november 2022. Overgenomen met toestemming van de auteur.)
Meer van Rémy Bonny