3 november 2025
Brief aan Maximus
Ik richt me tot u omdat u allicht de bekendste kat van Vlaanderen bent en in die hoedanigheid de aandacht kan vestigen op mijn diatribe. Verwacht geen vermomde kritiek op de premier, uw baasje, want die heeft al genoeg katten te geselen. Verwacht wel nog meer voorspelbare woordspelingen rond het woord kat, want het is me echt daarom te doen. Om de kat, niet de woordspelingen. Verder bent u niet echt de beste vertegenwoordiger van uw soort, want u bent een 'aristokat' en met het hart veeleer links, vind ik sinecures per definitie verdacht. Niet elke poes kan in de pluche van onze volksvertegenwoordiging liggen spinnen en ik durf wedden dat u ook beter eet dan 'dikke Freddy' (bekende Vlaming). Daarmee heb ik gelijk de ware geadresseerde van dit schrijven bij naam genoemd. Niet Freddy, maar onze verkozenen, zowel lokaal als nationaal.
U, Maximus, doet me denken aan 'Le chat de la voisine'. Dat is een schitterend chanson waarmee Yves Montand, in de tijd dat er nog mooie liedjes gemaakt werden, de buitensporige luxe waarin de poes van zijn buurvrouw mocht baden, contrasteert met het vele lijden in de wereld. Maar ratten en muizen vangen, zo zingt Montand, doet het buurdier niet, terwijl het volgens katologen precies daarom is dat het beest ergens lang geleden werd gedomesticeerd. Verder is het mij raadsel waarom mensen uw soort, Maximus, als huisdier nemen. Misschien omwille van de zachte pels, maar dat heeft een knuffelbeer toch ook. Toegegeven, er zijn wat voordelen in vergelijking met de grote concurrent, hond genaamd. Met katten moet niemand in weer en wind gaan wandelen, je moet geen drollen rapen en die het hele eind meedragen, ze bespringen nooit de broekspijp van een bezoeker, kwijlen je wollen trui niet onder en ze blaffen niet telkens er iemand in de buurt van de voordeur komt. De occasionele haarbal nemen we er dan wel bij. Toch blijft dat de huiskat veeleer een opportunistische profiteur is, hautain en spaarzaam met affectie. Veel zou er niet aan verloren gaan.
Maar nu komt de kat op de koord: u, Maximus, bent in uw geprivilegieerde positie misschien poeslief, maar de kat is en blijft een roofdier, wat van de concurrent niet meer gezegd kan worden. Bovendien heeft de kat 'vrije loop' en heeft deze exoot geen predatoren om voor te vrezen. In de natuur leidt zo'n toestand met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid tot een te vermijden onevenwicht. Bij vogelliefhebbers komen de haren nu recht, want ze weten waarover het gaat. Sta me toe, Maximus, u met wat feiten te confronteren, die zijn met ChatGPT (sans jeu de mots) gemakkelijk te vinden. Merels hoor ik niet meer zo vaak. Die bouwen hun nest bij voorkeur laag, in het struikgewas, maar daar zijn ze natuurlijk een vogel voor de kat en helaas heeft de welvaartstaat ervoor gezorgd dat er daar steeds meer van zijn. En het gaat bijlange na niet alleen over zangvogels. Veel andere vogels sterven een stille dood, al dan niet op het matje van het baasje. In de Verenigde Staten heeft men het slagveld al eens geturfd. Zelfs het laagste cijfer is niet van de poes. Ergens tussen de 1,4 en 3,7 miljard (billions and billions in Trumpspeak) vogeltjes overleven de kattenterreur niet. Jaarlijks. Zo'n 70% van die massamoord staat op conto van zwerfkatten, maar waar komen die dan vandaan? Juist, overwegend ongewild nageslacht van huiskatten. En 30% van een paar miljard is nog steeds een behoorlijk buffet. Wat me eraan doet denken dat nogal wat katten het gewoon voor de sport doen, want thuis staat de kittekat altijd klaar.
Maar allicht zegt sport u niet zoveel, Maximus. Voor ons eigen werelddeel, België, zijn er geen cijfers, maar schattingen hebben het over 30 tot 70 miljoen kwijtgespeelde vogels. Per jaar. En om mee te zijn met vigerend taalgebruik: dat is maar het topje van de ijsberg, want boven op de gevleugelde lijken, belandt nog een veelvoud aan kleine zoogdieren in de klauwen van de poes (denk aan Tom en Jerry, maar dan zonder humor).
En? Wat doet het beleid? Wel, ik las vorige week in de krant dat Leuven apetrots 14 nieuwe voedselhuisjes voor zwerfkatten inaugureerde en dat er in de stad 48 erkende (!) voedervrijwilligers rondlopen. U en ik weten dat dit (alweer) maar het topje van de ijsberg is. Sylvester zal er blij mee zijn, maar Tweety iets minder. Nu wil ik de eenzame buurvrouw haar poes niet grijpen, maar, beste Maximus, we hebben een harig probleem dat dringend bij het nekvel moet gepakt worden. Ik weet wel, er is de verplichte sterilisatie, maar er is veel onwil en weinig controle. Het moet beter.
In de vergelijking tussen kat en hond is een ander aspect dat ik nog niet vernoemd heb. In tegenstelling tot een hond kan je een kat niet africhten. Mocht dat wel zo zijn, konden we ze leren jagen op duiven. Nog zo'n alomtegenwoordig schijtbeest. Dat is hier geen schuttingtaal, maar een realiteit die vooral op de bronzen koppen van bijvoorbeeld Leopold II te meten valt. Dat probleem heeft geen verband met dekolonisering, maar met een onnatuurlijk onevenwicht. De overpopulatie 'vliegende ratten' wordt wat beperkt door onvruchtbaar makend voer rond te strooien, maar aan de andere kant verbiedt de wet (!) het om stadsduiven te storen als ze broeden. Nochtans, duiven planten zich voort als katten (of konijnen, maar die spelen hier even niet mee) en bezetten zo de stedelijke ecologie. 'Bezetten' mag u hier lezen met alle negatieve connotaties of erger, want letterlijk dodelijk voor andere vogelsoorten.
Er is wel meer in de natuur dat niet is wat het moet zijn. U steekt er geen poot naar uit, Maximus, maar het schuldige verzuim ligt niet alleen bij u.