21 september 2021
Onze democratie (3): Overstromingen, rampenbeheer, civiele bescherming
Na de overstromingen brachten alle media kritiek op de onvoldoende reactie van overheden en Rode Kruis (men keek hoofdzakelijk naar Wallonië).
Bij rampen van jaren terug zagen we steeds ploegen van de Civiele Bescherming onmiddellijk verschijnen, met eigen materieel. Nu leek de Civiele Bescherming afwezig. Dat laatste klopt niet helemaal; maar de commentatoren spraken vooral over de Waalse overheden en de "Franse slag" (Rik Van Cauwelaert) om problemen niet, of op ’t gemak aan te pakken.
Maar we vonden na zoeken ook interviews in De Tijd, en op de RTBF; ze brengen dezelfde informatie, nl. dat de 'hervorming' van de Civiele Bescherming (en van de brandweer) de capaciteit aan manschappen en materieel sterk heeft ingekrompen.
Maar we vonden na zoeken ook interviews in De Tijd, en op de RTBF; ze brengen dezelfde informatie, nl. dat de 'hervorming' van de Civiele Bescherming (en van de brandweer) de capaciteit aan manschappen en materieel sterk heeft ingekrompen.
Wat hervorming genoemd wordt, was in feite een besparing. Zo waren er vroeger drie kazernes van de Civiele Bescherming in Vlaanderen, en drie in Wallonië, verspreid over het land. Na de hervorming is er nog een in Brasschaat, en een in Cisnée (Luik). De werkingsmiddelen van de overblijvenden zijn bovendien ingekrompen. Als we luisteren naar deze brandweercommandant, slaat de schrik mij om het hart. Wat als het hier begint te branden zoals in Californië, Italië, Griekenland, Turkije … ? Over de personeelsbesparingen in het Belgisch leger schreven we reeds in voorgaande blog, als commentaar blog; want ook het leger werd vroeger ingezet bij rampen.
Generaal Thys: "De mogelijkheden van de civiele bescherming, de brandweer en defensie zijn erg beperkt geworden … Er zijn keuzes gemaakt in het verleden".
De vroegere chef van B-Fast, Geert Gijs, zegt: "Ook de financiering schiet tekort. De civiele bescherming werd hervormd. B-Fast is half opgedoekt. De helikopters kunnen niet uitrukken om deze of gene reden. Elke rimpel op het water is een probleem omdat er geen middelen zijn. De procedures om snel te kunnen schakelen worden lamgelegd door budgettaire regels."
De vroegere chef van B-Fast, Geert Gijs, zegt: "Ook de financiering schiet tekort. De civiele bescherming werd hervormd. B-Fast is half opgedoekt. De helikopters kunnen niet uitrukken om deze of gene reden. Elke rimpel op het water is een probleem omdat er geen middelen zijn. De procedures om snel te kunnen schakelen worden lamgelegd door budgettaire regels."
_Wie besliste?
Wie besliste over al deze besparingen? Niet de huidige regeringen of gemeentelijke overheden; de besparingen zijn een erfenis van de vorige regering Michel-Van Overtveldt. De bevoegde minister van Binnenlandse Zaken was Jan Jambon. Ongetwijfeld beschikte die regering over een parlementaire meerderheid (tot aan het ontslag van de N-VA over het internationaal migratiepact, zgn. Marrakech-akkoord). Echter, hebben hun kiezers ook gestemd voor de afbouw van Civiele Bescherming, brandweer en leger? Het komt vaak voor dat een regering een plan uitvoert dat niet vooraf in de verkiezingsprogramma's vermeld werd. Zeker is dat de gevolgen van de besparingen, nl. onvoldoende voorbereiding op rampen, geen wens van de (meeste) kiezers is geweest – want dát werd niet aan hen voorgelegd. Wel werden veel kiezers overtuigd (door de berichtgeving, vanuit vele hoeken) dat besparingen bij de overheid nodig waren.
Na de overstromingsramp komt dit dilemma opnieuw ter sprake. Wat is het nut van uitgaven ter preventie van een eventuele ramp? Luister vandaag naar minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (CD&V): "Ik stel ook vast dat de Civiele Bescherming op federaal niveau jarenlang is afgebouwd, terwijl je in een ramp als deze veel mensen nodig hebt. De vraag is of we daar als land meer in moeten investeren. Het is moeilijk om toe te geven dat je meer brandweerwagens had moeten hebben, als de brand al heeft gewoed. Wie weet is er maar om de 100 jaar zo'n brand en heeft die investering niet veel nut”.
Zou het vanuit ethisch standpunt verdedigbaar zijn dat nu de kiezers een extra bijdrage moeten betalen, ter financiering van de gevolgen van de ramp en ondermaatse aanpak? Ik laat in het midden wíé een grote bijdrage moet leveren, en wie niet. Of iedereen evenveel, ook de getroffenen in de rampgebieden?
Meer van Frank Roels