18 maart 2023
Tijdgeest
Tijdgeest is zo’n ongrijpbaar begrip dat een dieper inzicht verdient. Rik Torfs vraagt zich af of hij moet schrijven om het leven beter te begrijpen.
De tijden veranderen en dus ook de tijdgeest. Elke generatie denkt dat hij leeft op een scharniermoment in de geschiedenis en zo ook wij. Daarom acht Torfs het nuttig op zoek te gaan naar de betekenis van de tegenwoordige tijdgeest.
Rik Torfs werd geboren in 1956 in Turnhout. Hij studeerde aan de KU Leuven en werd daar achtereenvolgens licentiaat in de rechten, licentiaat in het notariaat en licentiaat in het kerkelijk recht om in 1987 te promoveren tot doctor in het kerkelijk recht waarin hij in 1996 gewoon hoogleraar werd. Hij was voorzitter van de faculteit kerkelijk recht en vervulde verschillende gasthoogleraarschappen aan de universiteiten van Utrecht, Parijs, Straatsburg, Stellenbosch en Nijmegen. In 2010 werd hij verkozen tot senator voor de CD&V om in 2013 uit de politiek te stappen en rector te worden van de KU Leuven tot 2017. In 2022 ging hij op emeritaat. Hij publiceert regelmatig opiniestukken in De Standaard, Le Soir, Trouw (Nederland) en Zaman (Turkije). Op TV ontpopte hij zich tot een spraakmakende Bekende Vlaming met deelname aan diverse programma’s. Torfs publiceerde verschillende werken over kerkelijk recht en godsdienst in het algemeen. “Wie gaat er dan de wereld redden?” werd uitgeroepen tot Liberales-boek van het jaar 2009.
In Tijdgeest schetst Torfs een perspectief van mens en tijd. Hij is hierin de vlotte verteller-schrijver die de lezer op een zachte wijze meeneemt in zijn ideeënwereld. In elf hoofdstukken verkent hij de huidige Vlaamse maatschappij, maar hij is genoeg belezen om uitstapjes te maken in de brede westerse samenleving. Op zijn eigen wijze toont hij aan hoe de politieke correctheid, de ideologie van het slachtofferschap en andere hedendaagse uitingen veel meer met emotie dan met rede te maken hebben. Ondanks het feit dat er heel wat taboes verdwenen zijn, ziet hij er nieuwe ontstaan. We worden hierbij sterk beïnvloed door Amerikaanse waarden en ideeën. De cultureel heersende klasse legt haar normen op en het is Torfs duidelijk dat Europa noch economisch, noch moreel daarin nog een leidende rol speelt.
In Tijdgeest denkt Torfs na over de samenleving en zijn plaats daarin. Hij maakt de balans op hoe het voelt om hier en nu te leven. Dit verhaal is minder vrijblijvend dan op het eerste zicht lijkt. Torfs doet de lezer twijfelen en toont aan dat elke vrijheid ook zijn beperkingen heeft. De kerk als instituut ontsnapt niet aan zijn kritiek en de dogmatische pausen worden op hun plaats gezet. Hij spaart zijn kritiek niet en weet als hoogleraar kerkelijk recht beter dan wie ook waar de problemen ontstonden.
Torfs is een meester in het relativeren. Dat maakt zijn teksten lichtvoetig om lezen. Met ironie en zelfspot geeft hij op een gemoedelijke wijze kritiek op het huidige tijdsbeeld. Elk hoofdstuk is een apart essay en dan ook als dusdanig te lezen.
De auteur koos voor de titel Tijdgeest om zijn dwingende karakter. Hij weegt de omknelling van de tijdgeest af tegen de wil om vrij te zijn. Het is tegen de somberheid dat hij schrijft. Zwaarmoedigheid die voor vele – vaak jonge – mensen een probleem is geworden.
De auteur koos voor de titel Tijdgeest om zijn dwingende karakter. Hij weegt de omknelling van de tijdgeest af tegen de wil om vrij te zijn. Het is tegen de somberheid dat hij schrijft. Zwaarmoedigheid die voor vele – vaak jonge – mensen een probleem is geworden.
In dit boek zoekt Torfs naar een dieper inzicht in de tijdgeest en weigert hij hysterisch mee te lopen met de doemdenkers die alle rampen aangrijpen die tegenwoordig de wereld treffen. Tijdgeest is een werk om over en bij na te denken. Torfs benadrukt dat we niet kunnen ontsnappen aan die tijdgeest maar dat het zeker niet nodig is om daarover pessimistisch te doen. Door relativering, ironie en zelfspot kiest Torfs zijn eigen – optimistische – weg.
Paul Van Aelst
Paul Van Aelst
Dit boek werd eveneens gerecenseerd door Gerda Sterk.
Meer van Paul Van Aelst
