8 juni 2023
Beter denken. De kunst van de shortcut.
Dat wiskunde dé manier is om op de snelste manier je doel te bereiken - namelijk via een shortcut - dat is me in al die jaren op school niet duidelijk geworden. Een enthousiaste Du Sautoy probeert met dit boek te bewijzen dat wiskundige handigheden je beter leren denken, maar ik moet toegeven dat hij - wat mij betreft - zijn doel niet heeft bereikt.
Hoe onthoud je meer en vergeet je minder?
De natuur kan alles uitproberen en alleen de goede oplossingen blijven bestaan, maar mensen hebben wiskundig denken nodig om piramides te bouwen, de omtrek van de aarde te berekenen en om je koffer op de beste manier vol te stouwen. In 10 hoofdstukken vormt wiskunde de rode draad om het concept van de shortcut te benaderen, al lijkt het soms een beetje meer op filosoferen dan op berekenen. Neem b.v. hoofdstuk 2: "Dat ik het concept van een miljoen kan vastleggen in zeven symbolen, 1000000, vind ik vanzelfsprekend. Maar in die zeven symbolen is een hele geschiedenis samengevat van fascinerende shortcuts om getallen te hanteren en efficiënt te rekenen". Hoofdstuk 3 gaat over de taal-shortcut. Daarin geeft hij methodes om gemakkelijk te onthouden, om sneller iets aan te leren en ook daar komen algebraïsche patronen aan te pas. Vol enthousiasme vertelt hij van de shortcut naar de hyperruimte en naar een vierdimensionaal universum.
De natuur kan alles uitproberen en alleen de goede oplossingen blijven bestaan, maar mensen hebben wiskundig denken nodig om piramides te bouwen, de omtrek van de aarde te berekenen en om je koffer op de beste manier vol te stouwen. In 10 hoofdstukken vormt wiskunde de rode draad om het concept van de shortcut te benaderen, al lijkt het soms een beetje meer op filosoferen dan op berekenen. Neem b.v. hoofdstuk 2: "Dat ik het concept van een miljoen kan vastleggen in zeven symbolen, 1000000, vind ik vanzelfsprekend. Maar in die zeven symbolen is een hele geschiedenis samengevat van fascinerende shortcuts om getallen te hanteren en efficiënt te rekenen". Hoofdstuk 3 gaat over de taal-shortcut. Daarin geeft hij methodes om gemakkelijk te onthouden, om sneller iets aan te leren en ook daar komen algebraïsche patronen aan te pas. Vol enthousiasme vertelt hij van de shortcut naar de hyperruimte en naar een vierdimensionaal universum.
Wiskunde
Met verhalen, feiten en voorbeelden uit het alledaagse leven en uit dat van wetenschappers, leidt de auteur ons door zijn gedachtewereld. Een student wiskunde zal dit wellicht kunnen volgen, maar ik heb geen mathematische geest en voor mij waren vele passages saai tot totaal onbegrijpelijk. De "binnenweg" of de shortcut is volgens Du Sautoy het middel bij uitstek om het leven eenvoudiger te maken. Hij ziet overal een verband met algebra, statistieken, meetkunde en/of driehoeksmeting. In hoofdstuk 8 legt hij zelfs uit hoe je geld kan verdienen met goede beleggingen of zelfs met weddenschappen als je zijn methodes gebruikt. Niet alle voorbeelden uit het ware leven zijn wetenschappelijk gefundeerd. Hij gebruikt ze soms om op een prettige manier aan te tonen hoe wiskunde een snellere, gefundeerde beslissing kan bevorderen. Natuurlijk heeft AI een plaats in het verhaal: "De artificiële intelligentie van vandaag maakt gebruik van statistische analyse en van kansrekening, om te bepalen welke volgende zin de meest waarschijnlijke is... maar wat meestal ontbreekt is het inzicht en het begrip waarnaar ik op zoek ben", aldus getuigt hij in een interview.
Met verhalen, feiten en voorbeelden uit het alledaagse leven en uit dat van wetenschappers, leidt de auteur ons door zijn gedachtewereld. Een student wiskunde zal dit wellicht kunnen volgen, maar ik heb geen mathematische geest en voor mij waren vele passages saai tot totaal onbegrijpelijk. De "binnenweg" of de shortcut is volgens Du Sautoy het middel bij uitstek om het leven eenvoudiger te maken. Hij ziet overal een verband met algebra, statistieken, meetkunde en/of driehoeksmeting. In hoofdstuk 8 legt hij zelfs uit hoe je geld kan verdienen met goede beleggingen of zelfs met weddenschappen als je zijn methodes gebruikt. Niet alle voorbeelden uit het ware leven zijn wetenschappelijk gefundeerd. Hij gebruikt ze soms om op een prettige manier aan te tonen hoe wiskunde een snellere, gefundeerde beslissing kan bevorderen. Natuurlijk heeft AI een plaats in het verhaal: "De artificiële intelligentie van vandaag maakt gebruik van statistische analyse en van kansrekening, om te bepalen welke volgende zin de meest waarschijnlijke is... maar wat meestal ontbreekt is het inzicht en het begrip waarnaar ik op zoek ben", aldus getuigt hij in een interview.
De onmogelijke shortcut
Toch zijn er problemen die je met geen enkele shortcut te lijf kan gaan. Het is goed te weten welke die zijn. Daarover gaat hoofdstuk 10. De juiste combinatie vinden om een safe te openen duurt onmogelijk lang, maar als je die combinatie vindt, dan weet je het direct: de safe gaat open. Gelukkig is het kraken van de codes die onze creditcards beschermen een even tijdrovende als onmogelijke opgave. De auteur legt uit hoe dat komt. Sommige shortcuts bevatten valkuilen en die kan je aan de hand van de theorie in dit boek vermijden. Statistiek, analyse en kansrekening kunnen daarbij helpen.
Toch zijn er problemen die je met geen enkele shortcut te lijf kan gaan. Het is goed te weten welke die zijn. Daarover gaat hoofdstuk 10. De juiste combinatie vinden om een safe te openen duurt onmogelijk lang, maar als je die combinatie vindt, dan weet je het direct: de safe gaat open. Gelukkig is het kraken van de codes die onze creditcards beschermen een even tijdrovende als onmogelijke opgave. De auteur legt uit hoe dat komt. Sommige shortcuts bevatten valkuilen en die kan je aan de hand van de theorie in dit boek vermijden. Statistiek, analyse en kansrekening kunnen daarbij helpen.
Marcus du Sautoy (1965), hoogleraar wiskunde aan de Universiteit van Oxford, is een enthousiaste man. Dat enthousiasme is aanstekelijk en een bijzonder krachtige eigenschap die hij ten volle gebruikt, ook in zijn nieuw boek met als originele titel Beter denken, de kunst van de shortcut. In zekere zin is het een reactie op Thinking, Fast and Slow van Daniel Kahneman, waarin wordt gesuggereerd dat we ofwel snel denken maar eerder lukraak ofwel met precisie maar dan langzaam.
Gerda Sterk
Meer van Gerda Sterk
Gerda Sterk
