15 april 2019
Leven is loslaten. Over een dood met een grote toekomst.
René Diekstra erfde van zijn leermeester, Nico Speijer - Nederlands eerste internationale wetenschapper op het gebied van suïcidologie - diens bibliotheek. De eeuwenoude geschiedenis over dood en levensmoeheid overspoelde zo zijn huis en zijn leven.
Diekstra werd mettertijd deskundige op het terrein van zelfdoding en de preventie ervan. Hij verdiepte zich in zijn verworven boekenrijkdom en constateerde het volgende: ‘Ik verwacht dat het percentage mensen die zowel zélf het tijdstip van de eigen dood willen bepalen als de manier waarop ze doodgaan, in de volgende decennia in ieder geval geleidelijk en mogelijk zelfs sterk zal toenemen.’
Het feit dat we langer leven en meer en meer gesteld zijn op onze zelfbeschikking is hier onverbrekelijk mee verbonden. Waar levensmoeheid veertig eeuwen geleden in Egypte aanvaard werd, en verdedigd als reden om te sterven, is dat nu niet meer zo. Het Nederlandse rechtssysteem moeide zich ermee en oordeelde dat hulp bij zelfdoding enkel en alleen omwille van levensmoeheid niet kan. De strijd voor zelfbeschikking en hulp bij zelfdoding bij levensmoeheid en het voltooide leven, was begonnen.
Het boek is niet makkelijk om te lezen, voor mij was het dat toch niet het geval. Diekstra verweeft een filosofische blik over het omgaan met dood en zelfdoding, en over euthanasie (de goede dood) en dysthanasie (de slechte dood) met zijn praktijkervaringen als psycholoog. Hij kadert bovendien alles in de tijd: de geschiedenis van de visie op de dood wordt eeuw per eeuw uitgerold. Doe daarbij nog de rechterlijke uitspraken en de maatschappelijke discussies (in Nederland) en je komt in een boek terecht dat qua vorm – het gaat om een klein, handig boekje - haaks staat op de leesbaarheid ervan.
De denkwijzers op het einde van het boek zijn interessant. Drieëntwintig vuistregels die de lezer aan het denken zetten en waarin een redenering wordt opgebouwd waarmee je het eens kan zijn of niet. Doordenkertjes zeg maar, of stellingen voor een stevige discussie onder geestesgenoten, of stof voor een debat.
De bijlagen op het einde van het boek zijn vooral bruikbaar voor professionelen in de zorg - zorgverleners (hulp of preventie) die geconfronteerd worden met ‘patiënten’ met doodsgedachten.
De bijlagen op het einde van het boek zijn vooral bruikbaar voor professionelen in de zorg - zorgverleners (hulp of preventie) die geconfronteerd worden met ‘patiënten’ met doodsgedachten.
Een moeilijk boek. Maar voor wie Ton Vink (ondermeer ‘Onder eigen regie, Zelfeuthanasie belicht’,) al las en voor wie op de hoogte is van het huidige debat over het ‘voltooide leven’ in Nederland, is het wel een zeer nuttige bron van informatie. De manier van schrijven van Diekstra en de vele voorbeelden uit zijn praktijkervaringen zullen niemand koud laten.
Jacinta De Roeck
Meer van Jacinta De Roeck
