25 oktober 2025
Waarom het leven sneller gaat als je ouder wordt
Dit boek geeft geen antwoord op deze dwingende levensvraag. Het is wel een totaaloverzicht van wat de auteur Draaisma hierover in de psychologie kon vinden.
Douwe Draaisma (1953) studeerde psychologie en filosofie aan de Universiteit van Groningen. In 1993 promoveerde hij bij prof. dr. Piet Vroon aan de Universiteit van Utrecht met het proefschrift over de metaforische aard van de taal waarin we over het geheugen denken en spreken. Na Waarom het leven sneller gaat als je ouder wordt (2001) publiceerde hij verder over dit onderwerp: De heimweefabriek (2008), Vergeetboek (2010) en Als mijn geheugen me niet bedriegt (2016).
Gaat het leven sneller als je ouder wordt is een vraag die niet over een exacte tijdsbeleving gaat maar over het gevoelen van tijd. Helaas kan hiervoor geen wetenschappelijke verklaring gevonden worden. Wetenschappelijk onderzoek dient immers herhaalbaar te zijn. Verder houden we van resultaten in exacte getallen zodat interpreteren tot een minimum herleid wordt. Dus geen wetenschappelijke verklaring in dit boek. Draaisma doorloopt de geschiedenis van de psychologie om hierin een verklaring te vinden over deze vraag die kadert in het autobiografisch geheugen.
Gaat het leven sneller als je ouder wordt is een vraag die niet over een exacte tijdsbeleving gaat maar over het gevoelen van tijd. Helaas kan hiervoor geen wetenschappelijke verklaring gevonden worden. Wetenschappelijk onderzoek dient immers herhaalbaar te zijn. Verder houden we van resultaten in exacte getallen zodat interpreteren tot een minimum herleid wordt. Dus geen wetenschappelijke verklaring in dit boek. Draaisma doorloopt de geschiedenis van de psychologie om hierin een verklaring te vinden over deze vraag die kadert in het autobiografisch geheugen.
Dit werk beschrijft de verschillende aspecten van het autobiografisch geheugen. Zo komen achtereenvolgens aan bod: de eerste herinneringen, geur en herinnering, spijt, het geheugenregister, een innerlijk flitslicht, de voorwaartse richting van herinneringen, absolute geheugens, het savantsyndroom, simultaan schaken, invloed van een trauma op herinneringen, geleidelijke veranderingen tegenover abrupte, déjà vu’s, reminiscentie, telescopie, fysiologische klokken, het vergeetboek en tenslotte de ervaringen van bijna-dood slachtoffers. Met heel veel voorbeelden, zowel historische als eigentijdse, en verhalen illustreert Draaisma zijn stellingen.
Het verrast me dat Draaisma nergens ingaat op het fenomeen dat mensen al dan niet lange tijd afgezonderd van de buitenwereld leven zonder enige tijdsaanduiding. Ook hier worden grote afwijkingen vastgesteld tussen de reële tijd en het idee van de voorbije geleefde tijd.
Waarom het leven sneller gaat als je ouder wordt is een boeiend boek om lezen zonder verdere wetenschappelijke pretenties. Oudere lezers zullen zich in vele situaties herkennen. Antwoorden op de vele vragen zijn te vinden in de diepste gronden van de psychologie. Ofwel zijn ze erg algemeen herkenbaar, ofwel strikt persoonlijk. Dat maakt het moeilijk een algemene theorie op te stellen. Draaisma waagt er zich dan ook niet aan. Dit is enkel een gezellig herkenbaar, veralgemenend boek. Het is zoals Draaisma reeds op de eerste pagina schrijft: “het geheugen heeft een eigen wil”. En dat geldt voor ieder van ons!
Als je al een boodschap wil terugvinden in dit werk, dan is het dat je er vooral zorg voor moet dragen het leven bewust door te maken. De tijd is te kort om ons bestaan ondoordacht te beleven.
Paul Van Aelst
