14 oktober 2019
Brood en rozen. Over klasse en identiteit
Anja Meulenbelt verbindt in dit boek de ideeën over sociale strijd enerzijds met ideeën over feminisme en antiracisme anderzijds. Zij raakt ook de LHBTIQ-problematiek aan binnen elke groep.
Meulenbelt stelt in haar boek dat de ene strijd niet zonder de andere kan, maar dat je feminisme en antiracisme niet enkel kan herleiden tot klassenstrijd: het is veel méér dan dat. Ze probeert ook kritisch te duiden waar, hoe, wanneer en waarom de linkse beweging onderweg de arbeiders is verloren, de feministische beweging de zorgsector is kwijtgeraakt en waarom ze “gekleurde” vrouwen of poetsvrouwen uit het oog zijn verloren.
Hoe is dit kunnen gebeuren? Dit komt onder andere door te focussen op topcarrières van vrouwen. En omdat de witte mensen uit de antiracismebeweging toch de “witte wereld” als norm blijven zien of omdat zij te weinig in dialoog gaan met de mensen zélf…
Meulenbelt heeft het verder over 'identiteit' als begrip en hoe het gebruikt wordt in het discours over feminisme, antiracisme en klassenstrijd. Ze verheldert hoe bij iedereen van ons de verschillende identiteiten nochtans door elkaar heen lopen, hoe die afhankelijk zijn van de context waarin je je bevindt. Een voorbeeld: een Nigeriaanse vrouw voelt zich pas “zwart” als ze naar VS gaat om te studeren.
Er is in de uitgave een indrukwekkende bronnenlijst voorzien – de auteur verwijst daar ook voortdurend naar. Zodoende heb je, als je het boek uitgelezen hebt, tegelijkertijd ook de basisideeën meegekregen van recente en minder recente boeken over klassenstrijd, feminisme en antiracisme. Je bent weer helemaal mee.
Toch is dit geen loodzwaar boek: de taal is eenvoudig en begrijpelijk voor de modale lezer, de schrijfster geeft ook oplossingen aan. Bovendien suggereert ze ook werkwijzen om iets te veranderen en concrete voorbeelden van hoe je met dit alles kan omgaan.
Zo heeft de auteur het onder meer over politieke spiritualiteit, “safe spaces” en “brave places” en zorgen dat je in balans blijft als hulp om engagement vol te houden. Ze pleit ervoor om ‘met’ de mensen te spreken en niet ‘over’ de mensen – bijvoorbeeld in het geval van islamieten of Marokkanen. En het advies is vooral: laat hen zélf spreken, spreek niet in hun plaats! Ze hebben heel wat te vertellen… Meulenbelt suggereert ook om niet deel te nemen aan paneldiscussies waarin de mensen waarover het gaat niet uitgenodigd zijn voor het panel.
Zij geeft de lezer ook ideeën mee om dieper over na te denken, of tips om aan iets te werken... Twee voorbeelden. Willen we van de verschillen af, dan moeten we ze eerst benoemen, het helpt niet om te doen alsof ze niet bestaan. (p. 142) Groepsidentiteit mag samenwerking over alle groepen heen niet in de weg staan. (p. 188)
Het boek eindigt met een gedicht van Remco Campert:
Verzet begint niet met grote woorden
maar met kleine daden
jezelf een vraag stellen
daarmee begint verzet
en dan die vraag aan anderen stellen
Meer van Veerle Deconinck
Verzet begint niet met grote woorden
maar met kleine daden
jezelf een vraag stellen
daarmee begint verzet
en dan die vraag aan anderen stellen
