13 januari 2023
Gedane zaken
Karel Anthierens (°1935) was veertig jaar journalist, redactiechef, hoofdredacteur, algemeen directeur en praktisch organisator in de Vlaamse perswereld. Hij begon in 1957 bij “De Periscoop” en sloot zijn carrière af in 1997 bij “Brussel Deze Week”. Net nu het boekje over zijn lange weg in de perswereld op schrift is gesteld, verneem ik zijn overlijden: 15 december 2022.
In Gedane zaken vind je een overzicht van de zeventien kranten- en weekbladen waarvoor Karel Anthierens heeft gewerkt. Het is een parelsnoer van korte herinneringen geworden. In deze geschreven stukken heeft hij zijn devies, dat hij aan beginnende journalisten steeds meegaf, stipt opgevolgd: “Zo kort als het kan, zo lang als het moet”. Met een voorwoord van Herman Brusselmans start het. Deze belicht de kareliaanse humor en blikt terug op zijn vriendschap, maar ook respect en bewondering voor Karel Anthierens.
De nalatenschap van Karel Anthierens is indrukwekkend met de 17 kranten- en weekbladredacties die hij van binnenuit beleefde. Journalisten, fotografen, vormgevers en tekenaars – te veel om op te noemen – passeren de revue. Allen hebben zijn doortastend leiderschap mogen of moeten ervaren. Anthierens stond dan ook voor verantwoordelijkheidszin, vertrouwen geven, ongecensureerde bijsturingen en vooral veel vakkennis. Hij was ervan overtuigd dat inhoud nooit losstond van taal, beeld en lay-out. Zo heeft hij altijd het belang onderkend van gepaste fotografie en vooral de cartoon in de geschreven pers geïntroduceerd.
Zijn eerste ervaring met het uitgeven gaat terug naar zijn kindertijd als hij samen met zijn broer Johan een eerste krantje van vier A-4’tjes in elkaar draaide. De familieleden moesten leesgeld betalen om het te mogen inkijken. Zijn studies ruilde hij snel in voor een baantje als freelancejournalist. Uiteindelijk lag hij aan de basis van het grote succes van Humo. Hij durfde het aan om over popmuziek en televisie te schrijven.
Anthierens maakt een onderscheid tussen redacties waar men hem de vrije hand liet, zoals Humo en Panorama, en redacties waar hem het werk belet werd, zoals bij Het Volk. Hij vertelt met veel liefde over zijn eerste jobs waar hij innovatief kon zijn en jonge reporters kon aanmoedigen in hun creatief werk. Hier komen vooral de weekbladen zoals Humo, Mimo en Knack in de schijnwerper. Negatief is hij over zijn tijd bij Het Volk. Waar zijn inbreng niet werd geapprecieerd en alles was georganiseerd en uitgestippeld door een reclame- en een onderzoeksbureau. Ook over Christiaan Van Thillo, de grote krantenbaas, is hij niet te spreken: een persoonlijkheid met groot zakelijk instinct maar op de redactie was het ieder voor zich.
De kwaliteit van de vormgeving en de illustraties zijn steeds een dada van Anthierens geweest. Hij onderhield dan ook de beste en langdurige relaties met fotografen, tekenaars en vormgevers. Uiteindelijk leidde na zijn pensionering de liefde voor perscartoons tot de oprichting van Press Cartoon Belgium.
Gedane zaken is een anekdotische zwerftocht doorheen de geschiedenis van de Vlaamse pers. Het is een persoonlijke en nostalgische terugblik van iemand die een groot hart had voor de geschreven pers. Anthierens windt er nergens doekjes om dat hij geen objectief verslag maakt, maar zijn strikt persoonlijke inzichten optekent over zijn tijd op die zeer diverse redacties. Het boekje is aangenaam om lezen, want zoals hij in de inleiding zegt was hij van jongs af een goed opstellenmaker. Dat hij heel wat meemaakte zorgt voor een eigenzinnige inkijk in die wereld.
Onthutsend is het om de laatste zin uit het boekje te lezen “Ik zal sterven als een tevreden man” en dan bijna aansluitend te moeten horen op de radio dat hij overleden is.
Paul Van Aelst
Paul Van Aelst
Dit boek werd eveneens besproken door Gerda Sterk.
Meer van Paul Van Aelst
