Een cruciaal Verlichtingsverraad is het binair denken dat we zien bij linkse strekkingen zoals wokisme, marxisme, intersectionalisme en identiteitspolitiek. De mensen worden onderverdeeld in twee kampen: de daders en de slachtoffers, de onderdrukkers en de onderdrukten. Een slachtoffer kan daardoor geen dader zijn, een dader geen slachtoffer. Linkse activisten die opkomen voor rechtvaardigheid, maken inderdaad vaak deze denkfout dat het zwart-wit is, waarbij ze geen oog hebben voor de slachtoffers van slachtoffers. Ze denken dat slachtoffers altijd onschuldig en moreel zuiver zijn waardoor slachtoffers geen slachtoffers kunnen maken. Boudry klaagt dit binair denken bij links terecht aan.

Hierop is er echter een duidelijke uitzondering. Linkse activisten zijn sterk tegen alle vormen van discriminatie van mensen, en dus ook tegen antisemitisme. In Israel wonen ook veel linkse joden, denk aan de kibboets. Joden zijn slachtoffer van antisemitisme en de Holocaust. Linksen komen op voor de rechten van die slachtoffers, de joden, en strijden dus tegen antisemitisme. Maar midden 20ste eeuw begonnen joodse zionisten terroristische aanslagen te plegen in het toenmalige mandaatgebied Palestina (de oprichter van Netanyahu's Likud-partij was bijvoorbeeld voormalig leider van de terreurgroep Irgun, dat later opging in het Israëlische leger). Vervolgens riepen zionisten in 1948 eenzijdig, tegen de wil van de lokale Palestijnse bevolking in, het gebied in het Midden-Oosten tussen de Jordaanrivier en de Middellandse zee uit tot staat voor een exclusief volk, het joodse volk. Israël werd geboren als een exclusieve staat. Daarop volgde een oorlog met de buurlanden, waarbij Israël een etnische zuivering pleegde, de Nakba. In 1967 volgde nog eens een etnische zuivering en een expansie van de Israëlische staat, gevolgd door een verdere kolonisatie van dat gebied tussen de rivier en de zee. In de basiswet van Israël werden niet-joodse burgers gedegradeerd tot tweederangsburgers met minder rechten (bijvoorbeeld het recht om nationale zelfbeschikking uit te oefenen in de staat Israël is uniek voor het Joodse volk, enkel Hebreeuws is de nationale taal). Israël voerde een apartheidsbeleid uit in delen van bezet Palestina. Kortom: die joodse zionisten, slachtoffers van antisemitisme, werden daders van onderdrukking. Palestijnen werden slachtoffers van slachtoffers. Boudry roept in zijn boek op om te denken aan de slachtoffers van slachtoffers. Voor een keer deden linkse activisten dat dan ook. Hun kritiek op Israël groeide. Langzaamaan werd hen duidelijk dat slachtoffers (van antisemitisme) daders werden (van kolonialisme en racisme). Dat zionisme is een gevaarlijke rechtse nationalistische ideologie dat indruist tegen de verlichtingswaarden. Linkse activisten begonnen een campagne voor boycot van en sancties tegen Israël. 

Misschien, omdat dit het duidelijkste voorbeeld is van waar linkse activisten netjes doen wat Boudry aanraadt, namelijk niet meer zo binair denken, of omdat de linkse kritiek op Israël niet in zijn kraam past, gaat Boudry tegendraads doen. Boudry gaat Israël verdedigen, gaat zelf eventjes heel sterk de Verlichting verraden, gaat binair denken en gaat die linkse activisten beschuldigen van antisemitisme. Juist, Boudry gaat aan genocidenegationisme doen en gaat met het verspreiden van desinformatie en propaganda collaboreren met een genocidaal regime, zijnde de Israëlische regering. Dat is pas verraad aan de Verlichting. 

Het is best ingewikkeld. Boudry werd verleid tot verraad aan de Verlichting, omdat hij, in tegenstelling tot een aantal linkse activisten, wel dacht aan de slachtoffers van de slachtoffers van de slachtoffers. Joden zijn slachtoffer van antisemitisme door onder andere het naziregime. De Palestijnen zijn slachtoffers van zionisme van Joden. En op 7 oktober 2023 vielen er Israëlische slachtoffers van een terroristische aanval uitgevoerd door Palestijnen die behoren tot de genocidale terreurgroep Hamas. Sommige linkse activisten steunden die Hamas-aanval als zijnde een bevrijdingsstrijd, en die linksen hadden dus geen oog voor de slachtoffers van de slachtoffers van de slachtoffers. Boudry nam daar terecht aanstoot aan. Maar hij ontkent dat Hamas-militanten zelf slachtoffers zijn van zionisten. Zowat alle Hamas-militanten zijn Palestijnse vluchtelingen, nakomelingen van Palestijnen die door zionisten met etnische zuiveringen verdreven werden uit het grondgebied Israël en die van Israël nog steeds niet mogen terugkeren. Alle Hamas-terroristen leefden in Gaza, een gebied dat eerst door Israël met geweld veroverd en gekoloniseerd werd, en in 2005, in wat Boudry verstaat als een toonvoorbeeld van dekolonisatie, omgevormd werd tot een openluchtgevangenis voor twee miljoen mensen, waarbij Israël volledig bepaalt wat er in mag en wie er uit mag. Een collectieve straf voor alle Gazanen.

Boudry focust op de slachtoffers van antisemitisme (de joden) en de slachtoffers van de slachtoffers van de slachtoffers, maar negeert de slachtoffers (Palestijnen) van de slachtoffers (joden). We kunnen ook eens focussen op de daders in plaats van de slachtoffers. Boudry veroordeelde enkel Hamas, de dader van de aanslag. We kunnen hem aanraden om een stap verder te kijken, wat linkse activisten wel doen. Linksen veroordeelden de dader (Israël) van de dader (Hamas). Israël deed de afgelopen 80 jaar verschrikkelijk immorele dingen, waardoor veel Palestijnen enorm kwaad werden op Israël en daardoor Hamasstrijders werden. Ter vollediging: linksen veroordelen natuurlijk ook de daders (antisemieten) van de dader van de dader. 

Dat gedoe van daders en slachtoffers is dus ingewikkeld. Dat is een van de redenen waarom de weg naar verraad aan de Verlichting zo verraderlijk en verleidelijk is. Misschien voegde Boudry de stukjes over Israël en de huidige oorlog in Gaza toe in zijn boek, om aan te tonen hoe verraderlijk snel links-progressieven, zelfs hijzelf, verraad kunnen plegen aan de Verlichting. Misschien wou Boudry ons een les leren: kijk, zelfs een kritisch denker als ik kan een ogenschijnlijk rationele, onderbouwde argumentatie geven ter verdediging van een genocidaal regime dat op dit moment een genocide aan het plegen is. De grote fout die Boudry maakte, en de reden waarom dit boek nul sterren verdient, is dat hij deze les niet duidelijk in het slothoofdstuk heeft gezet. Als Boudry in de conclusies duidelijk had aangegeven dat vele (maar niet alle) stukjes over Israël in het boek fout zijn en bedoeld zijn om aan te tonen hoe men zo snel verraad kan plegen aan de Verlichting, dan kreeg het boek de verdiende vijf sterren. Of ook als hij die stukjes over Israël gewoon had weggelaten. 

Boudry geeft nochtans doorheen het boek veel hints om die stukjes over Israël zo te interpreteren, als zijnde een illustratie van het verraderlijke pad naar Verlichtingsverraad. Boudry's aanbeveling om aan de slachtoffers van slachtoffers te denken, was hiervan de duidelijkste hint, want in veel stukjes over Israël toont hij aan dat hij dit keer niet denkt aan de slachtoffers van de slachtoffers, terwijl linkse activisten dat voor een keertje duidelijk wel deden. In het begin van het boek bespreekt Boudry het fenomeen van de 'Gestalt switch' aan de hand van de beroemde eend-konijn optische illusie. Wat betreft Israël is er ook een 'Gestalt switch' en een analoge morele illusie (een onderwerp waar ik een boek over schreef): focus je zoals Boudry op de slachtoffers en de slachtoffers van de slachtoffers van de slachtoffers, dan zie je niet meer de slachtoffers van de slachtoffers, en dan ga je Israël steunen en dus collaboreren met een genocidaal regime. Sommige linkse activisten, daarentegen, focussen op de slachtoffers van de slachtoffers en zien dan niet meer de slachtoffers en de slachtoffers van de slachtoffers van de slachtoffers. Die mensen gaan dan Hamas steunen en dus collaboreren met een genocidale terreurorganisatie. Een echt kritische denker die de Verlichtingswaarden respecteert, ontwijkt deze morele illusie en focust op alle slachtoffers en slachtoffers van slachtoffers van … 

Een tweede, kleinere hint dat de stukjes over Israël bedoeld zijn als les, was zijn voorbeeld van Foucault. Wil je begrijpen hoe de beroemde filosoof Foucault zulke sympathie kon hebben voor de Iraanse ayatollah? Wel, kijk hoe Boudry's gedachtespinsels over Israël leiden tot heuse collaboratie met een genocidaal regime. 

Een derde hint: de antiwesterse houding van links. Waarom is links niet zo snel in het veroordelen van Hamas? Er zijn twee partijen die tegen elkaar strijden: Hamas en Israël. Beide partijen doen daarbij zeer immorele dingen. Wat is het doeltreffendste om als buitenstaander in een westers land die immorele dingen te bestrijden? De partijen onder druk zetten, met bijvoorbeeld boycots en sancties. Maar een van de partijen, namelijk Hamas, werd door westerse landen reeds massaal geboycot en aangepakt. Als links-activistische buitenstaander heb je dus relatief minder vat op die partij. Westerse linkse activisten hebben nog maar weinig 'leverage' om Hamas aan te pakken. De andere partij, Israël, is daarentegen een bondgenoot van westerse landen. In westerse landen is er veel steun voor die partij, niet alleen verbaal, maar ook economisch en militair. Zelfs Boudry steunt Israël. Dan is het als westerling nog wel doeltreffend om die steun voor Israël aan te pakken, om zo die partij onder druk te zetten om te stoppen met rechtenschendingen en andere immorele dingen. Dat is volgens mij een belangrijke reden waarom linkse activisten zoveel focussen op Israël en minder op Hamas. Boudry erkent het niet in zijn boek, maar ik denk dat de antiwesterse houding van links (wat Boudry 'westerse zelfhaat' noemt) grotendeels het gevolg is van een keuze voor doeltreffendheid. Het is effectiever om als westerling acties te voeren tegen wat westerlingen en hun bondgenoten verkeerd doen, dan om acties te voeren tegen wat derden ver weg verkeerd doen, zeker wanneer die derden reeds geen steun krijgen in het westen. Vergelijk het met dierenactivisten die omwille van doeltreffendheid acties voeren tegen dierenleed veroorzaakt door medemensen (bijvoorbeeld door veetelers) in plaats van dierenleed veroorzaakt door de natuur (bijvoorbeeld door roofdieren). Deze analyse ontbreekt in het boek. Maar goed, het punt is dat die focus op het kwaad in eigen rang verraderlijk kan zijn. Door kritiek zo sterk te focussen op Israël, kunnen sommige linkse activisten sympathie ontwikkelen voor de tegenpartij, Hamas. Bij Boudry speelt hetzelfde mechanisme. Hij is links, en focust zijn kritiek op zijn linkse kamp. In zijn boek pakt hij links aan, omwille van de simpele reden dat rechts niet bepaald de Verlichtingswaarden deelt en bijgevolg ook weinig verraad kan plegen aan de Verlichting. Maar zoals westerse zelfhaat kan doorslaan en kan leiden tot verraad aan de Verlichting, kan Boudry's linkse zelfhaat die hij etaleert in zijn boek ook tot Verlichtingsverraad leiden. En wat is er duidelijker om dat aan te tonen dan zijn verdediging van Israël, een genocidale staat? Doordat linkse Verlichtingsverraders sympathie ontwikkelden voor de dader, Hamas, focuste Boudry zijn morele veroordelingen op Hamas. Zijn afkeur van Hamas was zo dominant dat het doorsloeg waardoor hij sympathie ontwikkelde voor de tegenpartij, Israël, en blind blijft voor de genocide die Israël pleegt. Met andere woorden: Boudry's hele relaas over westerse zelfhaat was een hint dat hijzelf verraad pleegt aan de Verlichting door een genocidale staat te verdedigen.

Nog een duidelijke hint was Boudry's stelling op pagina 82: 'Ook talloze ngo's en mensenrechtenorganisaties die ik ooit respecteerde, zoals Amnesty International, putten zich onvermoeibaar uit in veroordeling van Israël, maar hadden nauwelijks een woord over voor de gruweldaden van Hamas'. Dit is heel makkelijk te factchecken: op 12 oktober 2023, dus binnen de week na de aanslag door Hamas, publiceerde Amnesty International een heel duidelijk scherpe veroordeling van die aanslag, gestoffeerd door een pagina's lange analyse. Als verrader aan de Verlichting nam Boudry niet eens de moeite om dit te factchecken, terwijl dat zo simpel te doen was. Ik vond die veroordeling in enkele seconden. De grootste mensenrechtenorganisatie ter wereld op deze venijnige manier zwartmaken in een boek over verraad aan de Verlichting, je moet het maar durven. Dat is er zo ver over, dat het haast niet anders kan dat Boudry dit expres deed om ons een les te leren: ons eventjes misleiden om ons zo wakker te schudden en te waarschuwen voor sluwe misleidingen. 

Om die les nog duidelijker te maken, verwijst Boudry ter onderbouwing van zijn veroordeling van Amnesty naar – jawel – een heel tendentieus opiniestuk geschreven door mensen met een duidelijke bias, zoals de CEO van een pro-Israëlische organisatie. Dat opiniestuk, volgens Boudry dus een goede bron, bevat Israëlische propaganda en vooral een joekel van een denkfout: er is geen genocide in Gaza want in 2024 steeg de bevolking met 2%. Dat is zoals een Holocaustnegationist die zegt dat de joodse populatie in de 20ste eeuw met wel 30% toenam en er dus geen Holocaust kan geweest zijn. En de auteurs van dat opiniestuk namen duidelijk niet eens de moeite om dat cijfer van 2% bevolkingsgroei deftig te factchecken. Dat is dus het niveau van een opiniestuk dat Boudry waardevol genoeg acht als onderbouwing om mensenrechtenorganisaties te veroordelen. Toch een duidelijke hint dat dit niet welgemeend kan zijn maar dient als illustratie van hoe makkelijk het is om de Verlichting te verraden? Zijn vele posts op sociale media, zijn opiniestukken en interviews en het drie uur durende debat dat ik enkele maanden geleden met hem had, maken het heel duidelijk: als het gaat over Israël, dan volgt Boudry volledig de strategie van complotdenkers, klimaatontkenners, antivaxers en pseudowetenschappers: desinformatie en partijdige propaganda verspreiden en meerdere vormen van drogredenen geven. Ik heb Boudry al meerdere keren aangemaand om te stoppen met het verspreiden van Israëlische propaganda en desinformatie, waarbij ik met correcte factchecks aantoonde dat het desinformatie betrof, maar Boudry blijft nog steeds doorgaan. 

Boudry’s meest obscene verraad aan de Verlichting in zijn boek, is de expliciete ontkenning van de genocide in Gaza. Boudry noemt dat oordeel van genocide in Gaza een obscene beschuldiging (pagina 150). Dit schreef hij nadat er een consensus gevormd was bij mensenrechtenexperten. Tientallen mensenrechtenorganisaties, waaronder de grootsten (Amnesty International, Human Rights Watch …), de meest prestigieuze academische (University Network for Human Rights, Yale Law School …), de Joodse en Israëlische (Jewish Voice for Peace, B'Tselem …) en de in genocide gespecialiseerde instituten (Genocide Watch, Lemkin Institute for Genocide Prevention …), spreken allemaal expliciet van genocide in Gaza. Volgens Boudry zijn dat allemaal antisemitische complotdenkers, zo blijkt uit zijn vele tweets op sociale media en het debat dat ik met hem had. Nog erger: in ons debat erkende hij dat, indien het Internationaal Gerechtshof op basis van het huidige beschikbare bewijs zou oordelen dat Israël een genocide pleegt, hij die uitspraak zou verwerpen. Dat is zo goed als zeggen dat men bereid is de internationale rechtsorde te verwerpen, om toch maar Israël te verdedigen.

De argumenten om de Gazagenocide te ontkennen, zijn van heel laag niveau. Zo schrijft Boudry op pagina 150: 'Een genocide vereist een doelbewuste intentie om een hele bevolkingsgroep uit te moorden. Om die te ondersteunen, verwijzen zowel Zuid-Afrika, westerse ngo's als andere critici steevast naar een reeks zorgvuldig geselecteerde uitspraken van Israëlische politici, vaak slechts een enkele zin. Als je de bron nagaat, blijken die bijna allemaal verdraaid, verkeerd vertaald of uit de context gerukt.' Deze gratuite, niet-onderbouwde uitspraak wil zeggen dat Boudry geen enkele van de tientallen rapporten over de Gazagenocide deftig heeft gelezen. Neem het lijvige rapport van Amnesty International, gepubliceerd in december 2024, een jaar na de genocideaanklacht van Zuid-Afrika en een half jaar nadat er zich een duidelijke consensus begon af te tekenen. Amnesty is dus niet over een nacht ijs gegaan. In dat rapport geeft Amnesty tientallen voorbeelden van genocidale uitspraken van Israëlische regeringsleiders en legeraanvoerders, compleet met context. Enkele uitspraken van ministers: 'Gaza zal niet terugkeren naar wat het vroeger was. We zullen alles elimineren'; en 'We moeten manieren voor Gazanen vinden die pijnlijker zijn dan de dood'. Volgens Boudry zijn dergelijke uitspraken niet genocidaal, omdat ze bijvoorbeeld verwijzen naar Hamas in plaats van Gaza. En ze werden heus niet geformuleerd in een context van een totale blokkade op Gaza (geen voedsel, water, elektriciteit, medicijnen en noodhulp) en bombardementen op burgerdoelwitten zoals ziekenhuizen, ambulances en vluchtelingenkampen. Op sociale media verwierp Boudry dat rapport van Amnesty meteen na publicatie, met als kritiek dat hij de openingszin van dat rapport te tendentieus vond klinken. 

Het kan nog erger. Een staaltje van pure hypocrisie. Bij de aanval op Gaza heeft Netanyahu iets gezegd dat neerkomt op: 'Onze Heilige Bijbel zegt: gedenk wat [het volk dat we volledig hebben uitgeroeid, namelijk] Amalek, u heeft aangedaan. En we zullen het gedenken'’ Volgens Boudry is deze uitspraak heus niet genocidaal. Boudry denkt namelijk dat Amalek hier te interpreteren is als Hamas. Terwijl hij in het boek wel het woord 'Amalek-volk' schreef en dus maar al te goed wist dat het verwijst naar een volk, zoals de Gazanen, en dus niet kan verwijzen naar een terreurgroep, zoals Hamas. En dat Bijbelse citaat van Netanyahu staat niet in het Bijbelhoofdstuk waar de totale genocide van de Israëlieten op de Amalekieten beschreven staat, dus dan heeft het toch niets te maken met genocide, aldus Boudry. 

Daarnaast – en hier komt de onovertreffelijke hypocriete inconsistentie – zegt hij wel dat de leuze van pro-Palestina activisten, 'van de rivier tot de zee', een lange genocidale geschiedenis heeft. Dat is pas desinformatie. Ten eerste: de oorsprong van die leuze gaat terug tot de jaren '60 en verwijst dan gewoon naar de bevrijding van koloniale onderdrukking. Palestijnse vrijheidsstrijders (van de PLO) gebruikten die leuze als oproep voor een vrije, gedekoloniseerde, democratische, inclusieve en seculiere staat tussen de Jordaanrivier en de Middellandse Zee, inclusief voor alle volkeren, waaronder zowel Palestijnen als Joden. Ten tweede: het oprichtingscharter van Netanyahu's Likud partij gebruikt ook die uitdrukking: 'tussen de zee en de Jordaan zal er enkel Israëlische soevereiniteit zijn'. Vergeet niet dat Israël twee daadwerkelijke etnische zuiveringen heeft gepleegd tussen de rivier en de zee. Ten derde: die leuze is niet eens antisemitisch, laat staan genocidaal, volgens de Jerusalem Declaration on Antisemitism.  

Dit zijn slechts enkele voorbeelden van slechte argumenten in het boek. Nog veel meer stukjes over Israël in het boek bevatten fouten, van drogredenen tot desinformatie. Omdat Boudry niet duidelijk maakt dat die stukjes over Israël wel en de rest van het boek geen fouten bevat (en omdat hij het nog moeilijker maakte, door sommige dingen te schrijven over Israël die wel juist en terecht zijn), kunnen we eigenlijk het hele boek niet meer vertrouwen. Dat is jammer, want ik denk dat de rest van het boek wel de factchecks en kritische analyses kan doorstaan. Boudry's kritiek op het postmodernisme, identiteitspolitiek en 'degrowth' is volgens mij wel allemaal correct te onderbouwen en wordt in het boek ook bijna volledig correct onderbouwd, op het niveau van vijf sterren. Maar we kunnen niet van de lezers verwachten dat ze in staat zijn om voor elke stelling in het boek de onderbouwing goed te beoordelen. We kunnen niet van de lezers verwachten dat ze zelf alles nog moeten factchecken, wanneer in het boek desinformatie staat en Boudry een paar makkelijke factchecks niet eens deed. 

Boudry kon dat gemakkelijk oplossen, bijvoorbeeld door gewoon te zwijgen over Israël en Gaza. Ik heb hem dat meerdere keren sterk aanbevolen, maar hij weigerde te luisteren. Nu verliest Boudry alle geloofwaardigheid. Nogal wat van zijn vrienden, collega's en kritische denkers die zich in zijn kringen vertoeven, zeggen ook dat Boudry dwaalt als het gaat over Israël. Ik krijg persoonlijke mails van Boudry's collega's en kennissen, mensen die hem respecteren, maar die me zeggen dat hij waanideeën heeft ontwikkeld over Israël. We zagen hem wegglijden in de irrationaliteit. Op sociale media krijgt Boudry nu veel steun van extreemrechts. 

Ik wou dat Boudry in zijn opzet slaagt: zijn linkse kamp overtuigen om te stoppen met al dat Verlichtingsverraad. Maar door zelf zo obsceen sterk de Verlichting te verraden met zijn genocidenegationisme, vrees ik dat hij in de ogen van linkse denkers en activisten alle geloofwaardigheid heeft verloren. Ik hoop dat Boudry toch, zoals een goed kritisch denker, over Israël durft van mening te veranderen. Ik hoop dat hij een volgend boek schrijft waarin hij zijn hele Israëldiscours rechtzet en erkent dat hij zelf ook uitschoof en weggleed op het verraderlijke pad naar Verlichtingsverraad.