14 mei 2021
Kinderen van de Renaissance. Opvoeding baart kunst - Tentoonstelling in het Hof van Busleyden, Mechelen
Mechelen is een stad die me bij elk bezoek weer verbaast. Het is niet enkel de Sint-Romboutstoren of het stadhuis die indruk maken, er is om de paar straten wel een indrukwekkend gebouw te zien! Het Hof van Kamerijk in de Keizerstraat is er één van.
Voor de Bourgondische en vroeg-Habsburgse vorsten was Mechelen in de 15de -16de eeuw een belangrijk politiek en cultureel centrum. Margareta van Oostenrijk heeft er zelf een deel van haar jeugd doorgebracht en ze keerde terug toen ze weduwe was en regentes werd.
_Prinsen en prinsessen
Margareta van Oostenrijk kreeg de opvoeding van 9 kinderen van adellijke bloede toevertrouwd. Haar hof kreeg een zekere pedagogische uitstraling zodat vooraanstaande families uit heel Europa hun kinderen erheen stuurden, zoals de latere Engelse koningin Anne Boleyn.
De kinderen kregen de mooiste kleren, het fijnste speelgoed, de beste leraars en de beste boeken, maar ze leerden er ook dansen, paardrijden, jagen, … kortom: ze werden voorbereid op hun latere leven.
De kinderen kregen de mooiste kleren, het fijnste speelgoed, de beste leraars en de beste boeken, maar ze leerden er ook dansen, paardrijden, jagen, … kortom: ze werden voorbereid op hun latere leven.
_Portretten
Drie generaties Bourgondisch-Habsburgse kinderen groeiden er op, waaronder Filips de Schone, Margareta van Oostenrijk en de toekomstige Karel V.
Vrijwel alle kinderen die in het Hof van Kamerijk hebben gewoond, werden tijdens hun verblijf in Mechelen geportretteerd door een reeks prominente schilders, zoals Jan Gossart.
De portretten op de tentoonstelling bieden een uniek overzicht van de evolutie van het vroege kinderportret tussen het einde van de 15de en het begin van de 16de eeuw.
Vrijwel alle kinderen die in het Hof van Kamerijk hebben gewoond, werden tijdens hun verblijf in Mechelen geportretteerd door een reeks prominente schilders, zoals Jan Gossart.
De portretten op de tentoonstelling bieden een uniek overzicht van de evolutie van het vroege kinderportret tussen het einde van de 15de en het begin van de 16de eeuw.
_Kinderen als pionnen
De portretten speelden een belangrijke rol in de huwelijksonderhandelingen en de zoektocht naar meer macht. De kinderen waren pionnen in een politiek spel. Beeldvorming was belangrijk.
De huwelijkspartners zagen elkaar soms voor het eerst vlak voor de plechtigheid, maar de portretten gaven een idee hoe hij of zij eruitzag en of er geen sprake was van misvorming of ziekte.
Hygiëne en geneeskunde waren minimaal. Kindersterfte en moeders die het kraambed niet overleefden, kwamen voor in élke familie, of ze nu arm of rijk waren. Er zijn dus ook schilderijen met treurende families opgenomen.
Groepsportretten en stambomen toonden tenslotte het gezicht en de herkomst van de Habsburgse macht.
De huwelijkspartners zagen elkaar soms voor het eerst vlak voor de plechtigheid, maar de portretten gaven een idee hoe hij of zij eruitzag en of er geen sprake was van misvorming of ziekte.
Hygiëne en geneeskunde waren minimaal. Kindersterfte en moeders die het kraambed niet overleefden, kwamen voor in élke familie, of ze nu arm of rijk waren. Er zijn dus ook schilderijen met treurende families opgenomen.
Groepsportretten en stambomen toonden tenslotte het gezicht en de herkomst van de Habsburgse macht.
_De tentoonstelling
Kinderen van de Renaissance brengt een mooie selectie kinderportretten terug naar Mechelen, en dat voor het eerst in 500 jaar. De werken zijn afkomstig uit verschillende musea. Samen met boeken, speelgoed, juwelen, een echt kinderharnas en andere merkwaardige objecten, geven ze ons een idee van de Habsburgse kindertijd.
Er zijn tevens voorbeelden te zien van hoe prent- en boekdrukkunst nieuwe mogelijkheden tot verspreiding boden.
Er zijn tevens voorbeelden te zien van hoe prent- en boekdrukkunst nieuwe mogelijkheden tot verspreiding boden.
Zaalzicht van de tentoonstelling, © Sophie Nuytten
We zien verder ook een portret van Erasmus en via de audiofoon komen we te weten dat hij af en toe optrad als leraar.
_De periode vanaf 1800
Rond 1800 groeide in Europa de belangstelling voor geschiedenis. Vanaf het einde van de 18de eeuw werd de geschiedenis van het eigen vaderland populair en werd ze zelfs als voorbeeld gebruikt.
In het 19de eeuwse België kreeg vooral Keizer Karel veel aandacht. Zijn jeugd speelde zich volledig af op “Belgisch” grondgebied - in Mechelen en Brussel aan de zijde van Margareta van Oostenrijk.
Een goede opvoeding werd beschouwd als de basis van latere successen en dus was Karel V een voorbeeld van een “Belgische” verdienste.
In het 19de eeuwse België kreeg vooral Keizer Karel veel aandacht. Zijn jeugd speelde zich volledig af op “Belgisch” grondgebied - in Mechelen en Brussel aan de zijde van Margareta van Oostenrijk.
Een goede opvoeding werd beschouwd als de basis van latere successen en dus was Karel V een voorbeeld van een “Belgische” verdienste.
Jan van Beers, Keizer Karel als kind, 1879, olieverf op doek, Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen. Foto: Hugo Maertens © Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen.
_Praktisch
In coronatijden is reserveren voor de tentoonstelling noodzakelijk en zijn mondkapjes verplicht.
Afstand houden is binnen in het museum niet echt mogelijk. De contactpunten voor de audiogidsen maken bijvoorbeeld dat je soms met een paar mensen tegelijk ernaartoe wil wijzen en daarna staan velen vóór het schilderij te luisteren.
Laat dat je echter niet weerhouden om deze mooie tentoonstelling te bezoeken. De meeste bezoekers doen immers hun best om veilig het parcours te volgen.
Afstand houden is binnen in het museum niet echt mogelijk. De contactpunten voor de audiogidsen maken bijvoorbeeld dat je soms met een paar mensen tegelijk ernaartoe wil wijzen en daarna staan velen vóór het schilderij te luisteren.
Laat dat je echter niet weerhouden om deze mooie tentoonstelling te bezoeken. De meeste bezoekers doen immers hun best om veilig het parcours te volgen.
Het museum is dagelijks geopend, behalve op woensdag. Tickets dien je op voorhand online aan te kopen. Adres: Frederik de Merodestraat 65, 2800 Mechelen.
Meer info op de website van Museum Hof van Busleyden. En op de website van de tentoonstelling, die loopt tot 4 juli.
Meer van Gerda Sterk
Meer info op de website van Museum Hof van Busleyden. En op de website van de tentoonstelling, die loopt tot 4 juli.