Romantiek. Een Duitse affaire.   /    /   De Duitse filosoof en auteur Rüdiger Safranski is vooral bekend van zijn monografieën over Goethe, Schiller, Heidegger (Sein und Zeit), Nietzsche en Schopenhauer. In zijn veelgeprezen boek Romantiek. Een Duitse affaire uit 2007, dat enkele maanden geleden voor een derde maal werd herdrukt, richt Safranski zijn pijlen op een ontegensprekelijk invloedrijke geestelijke stroming van rond 1800. 7 juli 2022

De scheppende mens. Introductie tot het werk van Ralph Waldo Emerson.   /    /   Tijdens het lezen van "De scheppende mens" vond ik het opmerkelijk hoeveel gelijkenissen er zijn met vandaag. Ook vandaag zitten we op een belangrijk kantelmoment waarbij creativiteit en de scheppende rede kan helpen om met z’n allen weer op te leven na een aaneenschakeling van bijzonder donkere maanden. Daarbij hebben we in de eerste plaats een ander soort dokter nodig. Niet dat soort dokter dat enkel en alleen dat soort medicijnen voorschrijft, maar bovenal doctoren en medicijnen die ons opnieuw opgelucht laten ademhalen na verloop van een vreemd (want adembenemend) tijdscharnier. Een merkwaardig panacee dat ons terug dat soort oorspronkelijke perspectieven aanreikt waardoor onze alledaagse werkelijkheid nieuw leven wordt ingeblazen. 4 juli 2022

Leven in de verbeelding. Hella S. Haasse 1918-2011.   /    /   Ik lees graag en veel. Niet alleen werk van de zogeheten waarlijk grote schrijvers (de legendarische onsterfelijken) maar ook materiaal van net iets mindere goden. Vooral boeken van mensen waarvan de persoonlijkheid me interesseert. Van Hella S. Haasse las ik doorheen de jaren enkel 'De tuinen van Bomarzo'. Een boek dat het midden houdt tussen een cultuurhistorisch essay en een roman over een mismaakte Italiaanse renaissancevorst. Als kunsthistoricus genoot ik destijds volop van haar zoektocht doorheen dit wonderlijke beeldenpark, dat sinds mensenheugenis tal van kunstenaars inspireerde. 29 juni 2022

Droomlanders. Tovenaars van het geschilderde toneeldecor.   /    /   De auteur van dit boek is hoofdonderzoeker aan het Orfeus-instituut en publiceerde doorheen de jaren tal van merkwaardige en belangwekkende naslagwerken en essays over opera, scenografie en theatererfgoed. Voor dit boek verrichte hij zelfs meer dan tien jaar speurwerk tussen de coulissen van nogal wat Vlaams-Nederlandse theaters. Bovendien coördineerde hij in opdracht van CEMPER (Centrum voor Muziek- en Podiumerfgoed) het zogeheten waarderingsproject 'Historische decors in Vlaanderen en Brussel' (1900−1960). Fervent speurwerk, met als doel op een rationele manier verborgen pareltjes te herkennen, te verzamelen, te behouden, te onderzoeken en uiteindelijk te presenteren. In een bijzonder boek als dit bijvoorbeeld. 9 februari 2022

Filosofie van het licht. Twee traktaten van Marsilio Ficino.   /    /   In de vijftiende eeuw was de zeer rijke maar ook zeer kleinschalige samenleving in Noord-Italië een van de belangrijkste kernen van heel het intellectuele en spirituele leven van die periode. Het leven van de Florentijnse filosoof Marsilio Ficino (1433-1499) was grotendeels verweven met de regeringsperiode van de beroemde familie De’ Medici; zonder de steun van Cosimo en diens kleinzoon Lorenzo had Ficino zijn werkzaamheden niet of slechts ten dele kunnen uitvoeren. Ficino’s wijsbegeerte oefende een zeer sterke invloed uit op zijn tijdsgenoten. Zijn geschriften drongen vrijwel onmiddellijk door tot de Florentijnse kunstenaars van de vijftiende en zestiende eeuw. 4 februari 2022

Willem die Madoc maakte   /    /   Van uitgeverij Van Oorschot, Amsterdam kreeg ik het boek Willem die Madoc maakte van Nico Dros toegestuurd. Ik was heel erg benieuwd naar dit boek, omdat het op basis van de omschrijvingen die ik in de (vak)pers had gelezen, op me overkwam als een bijzonder intrigerend boek waarin bijzondere handschriften en de middeleeuwen een voyante rol speelden. Juist deze elementen maakten mij (als archeoloog en kunstwetenschapper) erg nieuwsgierig. Het boek opent met een ‘voorspel’ van goed vijfendertig bladzijden. 13 december 2021

Antwerpen. De gloriejaren   /    /   De Britse historicus Michael Pye werkte als politiek en cultuur columnist voor verschillende Britse kranten. Een tijdje geleden publiceerde hij een nieuw boek: 'Antwerpen. De gloriejaren'. Pye legt in dit, naar mijn aanvoelen, bijzonder pittige en leesbare boek initieel de nadruk op de mensen die in Antwerpen werkelijk het verschil maakten en de stad een unieke reputatie bezorgden: de handelaars en de bankiers, de schilders en de schrijvers, de kaartenmakers en de filosofen. 4 december 2021

Gare du Nord   /    /   “De decors: de damp van de Gare du Nord, de steile trappen in Montmartre, de Bar Vert, de namaakleren banken van Le Mabillon op de Boulevard Saint-Germain(…). De rekwisieten: een exemplaar van Sartres La Naussée, okergele schoenen met spekzolen, halflege flessen Juliénas en cognac, zwarte truien, de flipperkast van Le Tournon. De geluidsband: Milles Davis, Chet Baker, My Funny Valentine (…) Het is allemaal waar en het is allemaal gelogen. Alsof het gedrukt staat” (p. 388) 6 juli 2021

Viraal Nederland. Taal en cultuur van de eerste coronagolf   /    /   Het Meertens Instituut is een Amsterdams onderzoeksinstituut dat zich bezighoudt met het bestuderen en het documenteren van Nederlandse taal en cultuur. Centraal in het onderzoek staan de verschijnselen die het alledaagse leven in onze samenleving vormgeven. Het instituut sloot op 13 maart 2020 zijn deuren. Drie dagen later kondigde premier Mark Rutte een zogeheten “intelligente lockdown” af. De pandemie overspoelde kort daarop heel Nederland. 17 juni 2021

Revolutie in Antwerpen.De aquarellen van Pierre Goetsbloets, 1794-1797   /    /   ’t Is miserabel de droeve tyrannie die wij beleven. Onze naerkomeninge sullen moeijte hebben sulks te gelooven dog ’t en laet niet naer de waerheijdt te zijn. ’t Is eene lesse voor de volkeren van hun van Revolutien te wagten of aen de belhamers der oproeren gehoor te geven. (p. 33 – KBR, ms. II 1492/II, f. 76) 25 mei 2021