12 december 2023
De zes freules. Het waargebeurde verhaal van de zussen Mitford.
Laura Thompson is schrijver en freelance journalist. Zij publiceerde reeds eerder biografieën ondermeer over Agatha Christie en Nancy Mitford, de oudste van de zes Mitford zussen, de zes freules.
De zussen Mitford werden tussen 1904 en 1920 geboren in een oud adellijk geslacht met een geschiedenis die teruggaat tot ver voor Willem de Veroveraar. Vader David Mitford, 2e Lord Redesdale, was zeer vermogend. Hij erfde van zijn vader niet alleen diens titel en zetel in het Hogerhuis, maar ook een prachtig landhuis, Batsford Park, met honderden hectare grond en een compleet dorp.
De vader van hun moeder, Sydney Bowles, was eveneens welgesteld. Hij was uitgever van verschillende tijdschriften en lid van het Lagerhuis.
De echtgenoten Mitford-Bowles leefden op grote voet in een grootse fin-de-siècle stijl. Naast nog andere landhuizen waren zij ook eigenaars van een immens stadspaleis in Londen met overal een overvloed aan personeel. Een erg duur leven dus.
De echtgenoten Mitford-Bowles leefden op grote voet in een grootse fin-de-siècle stijl. Naast nog andere landhuizen waren zij ook eigenaars van een immens stadspaleis in Londen met overal een overvloed aan personeel. Een erg duur leven dus.
Daarbij komt nog dat vader David niet kon omgaan met geld, hij was een echte onbenul op gebied van zaken die “verdiende om geruïneerd te worden en hij werd ook geruïneerd”. Werken stond niet in zijn woordenboek: “Is werken niet afschuwelijk?”. De familie vertoonde een groot Downton Abbey-gehalte.
Samen met hun broer Tom, groeiden de zes zussen op in een beschermd milieu dat weinig voeling had met de sociaal - economische realiteit in Engeland gedurende het interbellum. Het is de tijd van geweldige ontvangsten en bals voor de high society, de tijd waarin de meisjes uit de aristocratie op hun achttiende hun debuut maakten en voorgesteld werden aan het Hof. Het waren Bright Young Things, met wereldvreemd gedrag tot gevolg.
Zo zagen ze er geen graten in een pony en een geit mee te nemen op de trein of met een rat in de handtas naar een bal te gaan. Zo’n gedrag is typisch voor een klasse die vindt dat haar alles toegestaan is, die zich beter acht dan het “gewone volk” en met alles denkt weg te komen. Wie zal er hen iets maken?
Het was een turbulente tijd waarin de adellijke families zienderogen achteruit gingen. Nieuwe ideologieën staken de kop op, wat leidde tot spanningen binnen de familie Mitford, die van oudsher Duits-vriendelijk was. Grootvader Mitford was een vaste gast op de Bayreuther Festspiele op uitnodiging van de familie Wagner. Zijn kleindochters Unity en Diana woonden in 1933 de Reichsparteitag in Neurenberg bij. Unity adoreerde Hitler en de appreciatie was wederzijds. De bloedmooie zusters beantwoordden aan het Arische schoonheidsideaal: rijzig, slank, blond. Unity ontmoette Hitler meer dan 140 keer en was ook te gast op de Berghof. De andere zusters, moeder Sydney en Tom dineerden ook enkele keren met hem. Sydney vond hem een “favoriete schoonzoon” en Diana omschreef hem als “echt de liefste man ter wereld”! Alleen Jessica was nooit van de partij.
David en Sydney werden vaak uitgenodigd op de Duitse ambassade in Londen. David hield ook geregeld pro-Duitse tussenkomsten in het Hogerhuis.
Diana verliet haar man in 1933 voor Sir Oswald Mosley, oprichter en leider van de British Union of Fascist (BUF). Zij huwde met hem in 1936 in Berlijn in de ambtswoning van Dr. Goebbels. Hitler was ook aanwezig. Het zou haar bij het uitbreken van de oorlog drie jaar opsluiting opleveren.
Toen Groot-Brittannië de oorlog verklaarde, ondernam Unity in München, waar zij al jarenlang woonde, een zelfmoordpoging door zich een kogel door het hoofd te jagen. Zij overleefde maar liep blijvende hersenschade op en zou er in 1948 aan overlijden.
Alleen Jessica zette zich af tegen het fascisme en werd een radicaal communiste. Zij huwde met Esmond Romilly, eveneens een communist van de harde lijn, naar beweerd, een natuurlijke zoon van Winston Churchill. Hij sneuvelde in de oorlog waarna Jessica uitweek naar de Verenigde Staten en er zich inzette als activiste voor de burgerrechten- beweging.
De verschillende ideologieën, fascisme, communisme en nationalisme waren een bron van familiale conflicten en van een moeilijke relatie onder de zussen. Voeg daaraan een dosis jaloezie, nijd, verraad en hypocrisie toe en je hebt een perfect scenario voor een familiedrama.
Zo verzocht Nancy de Britse overheid bij het begin van de oorlog haar zus Diana te interneren omdat zij staatsgevaarlijk was. Zij moest in haar ogen een lesje krijgen. Nadien zal zij haar zuster samen met haar echtgenoot bij hun vrijlating liefdevol opvangen en ondersteunen.
Stuk voor stuk hebben de zusters Mitford een interessant leven geleid wat voor ieder van hen voldoende stof voor een roman kan opleveren. De spannende tijd waarin zij leefden, het milieu waarin zij opgroeiden en de sociale contacten die zij onderhielden staan garant voor boeiende lectuur.
Het boek komt wel wat warrig over. De kinderen hadden de gewoonte elkaar en ook hun kennissen bijnamen te geven. De auteur maakt vaak gebruik van die bijnamen zonder verdere duiding zodat de lezer niet steeds weet wie nu precies bedoeld wordt.
Zij hadden een uitgebreide vriendenkring in het artistieke milieu van Engeland. Veel van de personen die zij ontmoetten zijn de doorsnee lezer onbekend. Nadere uitleg ware welkom geweest.
De auteur schetst vooral de levensloop van Nancy, Diana, Unity en Jessica. Pamela, kippenfokster op het platteland, en Deborah, hertogin van Devonshire, komen minder aan bod. Misschien stof voor een vervolg?
Ignace Claessens
Meer van Ignace Claessens
Ignace Claessens
