4 december 2025
De feestzaal van mijn ouders - Een Vlaamse familiegeschiedenis
De Visscherie in Oostrozebeke, West-Vlaanderen, was tot 1992 een populaire feestzaal. Communiefeesten, huwelijken, bedrijfsevenementen en rouwmaaltijden; het was dat soort etablissement dat vooral mijn generatie kende als een gevestigde waarde met gemotiveerd vast personeel, een klassieke Franse keuken met meestal een gedreven hardwerkend ondernemerskoppel aan het roer. Het waren de ouders van de schrijfster die tot hun pensioen in 1992 die bloeiende zaak runden. De sfeer, de drukte en vooral de inzet van Monique en Oswald Snick hebben duidelijk een grote invloed gehad op de jeugd van Els. Maar, er is meer!
Els Snick (1966) is docente aan de Universiteit Gent en vooral gekend door haar vertalingen van Duitse literatuur. In dit boek gaat het dus niet over de feestzaal zelf, leuke anekdotes, opvallende klanten of boeiende typetjes maar vooral over wat voorafging en wie de vorige eigenaars en bewoners waren van het pand en vooral de tuin met mysterieus bijgebouw achterin. De schrijfster gebruikt een afscheidsevenement bij de sloop van de gebouwen in 2017 om eventjes diep te gaan grasduinen in dat duister verleden. Het is het verleden van lang voordat haar ouders er een bloeiende zaak van maakten.
Toen haar ouders de zaak hebben opgestart in 1970 was het pand eerst nog eigendom van de welgestelde broer en zus Jozef en Maria Lootens. Er staat dan in de tuin nog steeds een kleine villa, omgebouwd voor de feesten, nadien de Tuinzaal genoemd. Het was lang daarvoor een tijdje de verblijfplaats van priester-dichter Cyriel Verschaeve. Talrijk zijn de publicaties over Verschaeve in het ‘kampblad der Germaaansche SS’ in Vlaanderen: de SS-man. Dit boegbeeld van de Vlaamse beweging wordt in 1946 terecht wegens collaboratie ter dood veroordeeld maar kan met de hulp van de Kerk vluchten naar Oostenrijk. Velen en vooral Vlaamse jongeren die zijn dwaasheden en aanbevelingen volgden kwamen nooit meer terug van het oostfront! Het kost me moeite om mijn walging te onderdrukken!
‘Nooit zullen wij ten volle kunnen beseffen, wat wij Verschaeve verschuldigd zijn: wat al leven en groeikracht zijn persoonlijkheid Vlaanderen heeft gebracht.’ (blz. 239,1944 uit de ‘SS-man’, Maurits Vande Walle)
‘Nooit zullen wij ten volle kunnen beseffen, wat wij Verschaeve verschuldigd zijn: wat al leven en groeikracht zijn persoonlijkheid Vlaanderen heeft gebracht.’ (blz. 239,1944 uit de ‘SS-man’, Maurits Vande Walle)
De personages die betrokken waren in het verhaal van Verschaeve en de voorgeschiedenis van de Visscherie worden door Els Snick heel gedetailleerd besproken. Dat ook de ouders van Els Snick overtuigde flaminganten waren is meteen ook duidelijk. Dat de priester-dichter homoseksueel was en/of hij meer dan kunstzinnige interesses had in zijn mannelijke naaktmodellen toen hij een weinig succesvolle poging waagde om ook beeldhouwer te worden lees je ergens losjes doorheen de tekst. Voor mij totaal irrelevant wat de geaardheid van de pastoor was toen ik me doorheen dit werk worstelde. Ik was immers graag veel meer te weten gekomen over de feestzaal zelf en dit vooral met een beetje nostalgie naar mijn eigen jeugd in gelijkaardige omstandigheden. Ik kreeg er het wansmakelijk verhaal van Verschaeve en zijn foute entourage voor in de plaats.
Was de voornaamste drijfveer voor dit werk van Els Snick teruggaan in haar eigen goedbedoelende Vlaamse familiale geschiedenis? Wilde ze de malafide ideeën van Verschaeve uitlichten aan de hand van zijn aanwezigheid in datzelfde pand waar ze haar jeugd doorbracht? Ik voel een zeker ongemak in de herkenbaarheid van sommige uitlatingen en drama’s die heden nog nazinderen of zelfs herhaald worden. Sterker nog dat sommige fenomenen terug de kop opsteken. Ik had dan ook veel meer verwacht dat de schade en de talrijke slachtoffers van de foute criminele ingesteldheid van die mijns inziens ten onrechte bejubelde priester-dichter wat meer en vooral waarschuwend werden uitgelicht. Een kans gemist!
Michel Ackaert
