25 maart 2020
Zo verliep de tijd die me toegemeten was.
Dirk Van Duppen schrijft “nog” een verhaal dat hij nalaat als zijn ”eigen bescheiden lied van de solidariteit en het engagement”. Hij laat dit achter omdat hij na een CT-scan in zijn patiëntendossier kon lezen dat hij terminale pancreaskanker had en dus niet heel lang meer zou leven.
De toon van zijn verhaal is meteen gezet. Hij vertelt alles zoals het was, zonder weg te laten of schoner te maken. Nadat “uit alle poriën van zijn lichaam paniek, verbijstering en ongeloof” stroomde, gaat hij met zijn vrouw Lief praten. Het is een aandoenlijke, échte scène, zonder grootdoenerij waar hij toch nog hoopt op een mirakel, of tegen beter weten in gaat “marchanderen” of ”rationeel fantaseren”.
Dan weet hij dat hij toch nog één ding kan doen: een boek schrijven, doordrongen van “het lied van zijn eigen bescheiden solidariteit en engagement” dat “van alle tijden” is en “wordt gezongen in verbondenheid” en “in alle talen.” Want ”zo zijn de mensen”: die hebben die reflex die we als soort zo geweldig nodig hebben.
Het leven van Dirk staat op stevige en duidelijke grondvesten: eerlijkheid met zichzelf, goed verankerd in het dagelijks leven, de dagelijkse werkelijkheid en ervaring, ergens gestoeld op het voorbeeld van zijn broer Jan (rebel en marxist); gebaseerd op een gefilterde basiskennis van links denken en leven, gevoed door het communisme en socialisme dat hij haalt uit de inzichten van Marx en die hem een analyse geven van de maatschappij die voor de rest van zijn leven zal blijven tellen.
“Vooraleer de mens aan cultuur kan doen, moet die eten, gehuisvest en gekleed zijn. Met andere woorden: de economische productie van materiële goederen is bepalend voor je maatschappij. En als je de politiek wil verklaren, zoek dan naar de economische belangen en krachtsverhoudingen. Follow the money.”
“Vooraleer de mens aan cultuur kan doen, moet die eten, gehuisvest en gekleed zijn. Met andere woorden: de economische productie van materiële goederen is bepalend voor je maatschappij. En als je de politiek wil verklaren, zoek dan naar de economische belangen en krachtsverhoudingen. Follow the money.”
Het tweede grote inzicht van Marx gaat over de meerwaarde en de uitbuitingsgraad. Hij schreef dat de meerwaarde het verschil is tussen wat de mens produceert en wat hij verdient. Vanuit die meerwaarde ontstaat de uitbuiting van de arbeider. Het is de strijd voor de productie en verdeling van die meerwaarde, de klassenstrijd, die de drijvende kracht van de geschiedenis vormt. Het is de accumulatie van die meerwaarde door enkelen op de kap van de arbeid van velen, die de bron voor de toenemende ongelijkheid is.”
Zijn leven welt op uit de grond van dat inzicht.
Zijn leven welt op uit de grond van dat inzicht.
Dirk Van Duppen neemt ons mee naar de tijd dat het sociale en de kameraadschappelijkheid samen maar één doel hadden: de waardering van de arbeider, die helemaal geen dom iemand is onderaan de maatschappelijke ladder, enkel goed genoeg om minderwaardig werk te doen, gewoonlijk met de handen, waarvoor je helemaal geen verstand of opvoeding nodig hebt….
Hij vertelt over die zo belangrijke relatie met zijn vrouw, Lief, die hem ervan overtuigt toch als Europese dokters naar de Palestijnse vluchtelingenkampen te gaan, naar “Bourj”, waar wel 20.000 mensen samengepakt zitten en verder leven terwijl er geschoten wordt, bommen vallen, sirenen afgaan, mortiergranaten inslaan. Een plek waar “50 patiënten op vier uur” moeten verzorgd worden, terwijl er chronisch gebrek aan bloed is en ze met 8 personen in twee kamers en een keuken wonen - in de hitte, maar ook in de koude winters van Libanon. En ook een plek waar hij ontdekt dat de mensen van de kampen blijven zorgen voor elkaar in die moeilijke oorlogssituatie; scholen, klinieken, kindercrèches blijven gewoon open…
Hij vertelt over die zo belangrijke relatie met zijn vrouw, Lief, die hem ervan overtuigt toch als Europese dokters naar de Palestijnse vluchtelingenkampen te gaan, naar “Bourj”, waar wel 20.000 mensen samengepakt zitten en verder leven terwijl er geschoten wordt, bommen vallen, sirenen afgaan, mortiergranaten inslaan. Een plek waar “50 patiënten op vier uur” moeten verzorgd worden, terwijl er chronisch gebrek aan bloed is en ze met 8 personen in twee kamers en een keuken wonen - in de hitte, maar ook in de koude winters van Libanon. En ook een plek waar hij ontdekt dat de mensen van de kampen blijven zorgen voor elkaar in die moeilijke oorlogssituatie; scholen, klinieken, kindercrèches blijven gewoon open…
Terug in België werkt hij 30 jaar als Dokter voor het Volk (cfr. Geneeskunde voor het Volk) in groepspraktijk De Bres. Dat wil zeggen: gratis geneeskunde voor de patiënten (“zonder geld naar de dokter”), in tegenstelling tot de prestatiegeneeskunde waar dokters werken voor klanten met een nummer.
In die positie zie je hoe ernstig de problemen van je patiënten zijn, je doet eigen studiewerk dat je wetenschappelijk onderbouwt, je maakt een dossier met een antwoord. Je gaat ook, in samenwerking met patiënten sensibiliseren, mobiliseren, organiseren.
In die positie zie je hoe ernstig de problemen van je patiënten zijn, je doet eigen studiewerk dat je wetenschappelijk onderbouwt, je maakt een dossier met een antwoord. Je gaat ook, in samenwerking met patiënten sensibiliseren, mobiliseren, organiseren.
Natuurlijk dienen zich vele misstanden en onrechtvaardigheden aan waar actie moet tegen gevoerd worden. Hulpwerker Jan Cools die ontvoerd en vermist werd, de farmabedrijven die moreel onaanvaardbare woekerwinsten maken, de “cholesteroloorlog”, een aanklacht tegen de geldhonger van de farma-industrie en hoe die onze ziekteverzekering plundert, het kiwimodel en andere ludieke acties als het er op aankomt een mistoestand of een moreel misbaksel onder de aandacht te brengen (herinner je het beeld van de Antwerpse OCMW-raad waar een totaal gebrek heerste aan kennis en inzicht en het mensbeeld er eerder een bleek van onmenselijkheid, van de armen straffen en “blaming the victim”).
Met de “power of numbers”, de macht van het aantal, acties voeren tegen macht, geld, beton. Met een boek (“Een boek is een wapen” zegt men bij Epo) het nieuws halen en de dingen uitleggen, zoals dat boek waar hij (terecht) nog altijd trots op is: ´De supersamenwerker´, dat hij gecondenseerd nog eens meegeeft in het voorlaatste hoofdstuk van dit boek. Het is een laatste geschenk, dat door iedereen zou moeten gelezen worden, misschien zelfs deel uitmaken van het leerprogramma…
Het laatste hoofdstuk is een “geloofsbelijdenis” in een onophoudelijke zoektocht naar het mogelijke en het overtuigd zijn van een wereld die aan het kantelen is zodat “het goed komt”.
Meer van Victor De Raeymaeker
