11 mei 2023
Mannen zonder vrouw
Haruki Murakami werd in 1949 geboren in Kiote en groeide op in Kobe. Zijn vader was de zoon van een boeddhistisch priester en zijn moeder was de dochter van een koopman uit Osaka. Beiden gaven les in Japanse literatuur. Murakami was echter meer geïnteresseerd in de Amerikaanse literatuur. Hierdoor maakte hij zich een westerse schrijfstijl eigen waarmee hij zich onderscheidde van zijn Japanse tijdgenoten.
Het is heel eenvoudig om mannen zonder vrouw te worden. Je hoeft alleen maar zielsveel van een vrouw te houden en haar daarna te verliezen.
Haruki Murakami
Murakami volgde een opleiding toneel aan de Waseda-universiteit in Tokyo. Hij begon te werken in een platenzaak en na zijn studies opende hij in Tokyo samen met zijn vrouw een jazzbar. In 1987 kwam zijn doorbraak met Norwegian Wood waarvan miljoenen exemplaren verkocht werden aan Japanse jongeren. Hij werd een nationale beroemdheid. In 1986 reisde hij door Europa en vestigde zich later in de Verenigde Staten waar hij les gaf aan de universiteit van Princeton (New Jersey).
Het boek Mannen zonder vrouw gaat niet over eenzame mannen, maar over mannen die hebben liefgehad en die liefde verloren of eraan ten onder gingen. Het zijn dan ook niet echt vrolijke verhalen. In een bevreemdende stijl, tegelijk nuchter en poëtisch, vertelt Murakami ongecompliceerd zeven heel verschillende verhalen. Hij roept talloze zeer herkenbare gebeurtenissen op en weet als geen ander liefde en eenzaamheid onder woorden te brengen. Het is een verzameling vol mysterie en melancholie waarin dubbelzinnigheid dikwijls de bovenhand haalt. Het thema liefde zorgt voor zeer menselijke verhalen over gevoel, behoefte aan warmte en verbinding. Telkens is de conclusie echter dezelfde: op een dag verdwijnt de geliefde vrouw uit het leven van de mannen en worden het onvoorbereid mannen zonder vrouw.
Murakami schrijft zeven indrukwekkende, stilistisch zeer geslaagde verhalen. Hij toont je de zeven levens van zeven mannen die allemaal op hun eigen manier kennis hebben gemaakt met de liefde, maar deze ook weer verloren. Elk verhaal wordt vanuit het oogpunt van de man verteld. De vrouwen zijn geen extra-vagante, knappe figuren maar zeer gewone, bijna alledaagse vrouwen die er toch in slagen op de een of andere manier de levens van de mannen te domineren.
Murakami verkiest de treurige kant van de liefde te schilderen, mannen gaan ten onder of bezwijken in de loop van het verhaal aan hun liefdesspel. Hij boeit, zorgt voor emotie en besluit steeds met een verrassend einde. Ook nu weer is muziek een aanwezig thema in het boek. Eenzaamheid speelt een overheersende rol en slechts muziek kan die temperen. Heel wat van de hoofdfiguren hebben ook iets met schrijven te maken, waardoor je je kan afvragen hoeveel Murakami van zichzelf in deze verhalen blootgeeft.
Murakami wil geen romantische liefdesverhalen schrijven. Bij hem is de liefde gebonden aan vreemdgaan, eenzaamheid, melancholie en de dood. Hij schrijft ogenschijnlijk eenvoudig waardoor het verhaal snel te lezen valt, maar toch heeft het de nodige diepgang en leef je ermee verder. Opvallend is dat ondanks het liefdesthema nergens kinderen van belang zijn, ze komen zelfs helemaal niet voor in het hele boek. De mannen handelen uit melancholie en eenzaamheid, zonder toekomst. Het zijn telkens mannen in een verschillende levensfase, die elk op hun manier te maken hebben met het andere geslacht. Hun leven is fatalistisch tot tragisch. Murakami tekent ze als weemoedige figuren, innerlijk stil en droef zonder daarbij treurig te zijn. Hij gaat vooral innig met hen om en ondanks alles houdt hij van hen. Hij schrijft zijn verhalen opvallend sober zodat je niet verbaasd zou zijn de mannen op straat tegen te komen.
Dikwijls is het slot van de verhalen verrassend en laat Murakami het aan de lezer over om er een eind bij weg te fantaseren. Dat is een verdienste waarbij je als lezer voldoende inzet moet betonen om de auteur-verteller te volgen in dat verhaal.
Paul Van Aelst
Meer van Paul Van Aelst
Paul Van Aelst
