28 juni 2023
Van light saber tot tijdmachine
Hoe de wetenschap werkt aan technologie uit onder meer Star Wars, Star Trek en het Marvel-universum.
Als een liefhebber van sciencefiction, gedrukt of verfilmd, ken ik de ingrediënten die de auteur in elk hoofdstuk gebruikt, of het nu gaat over "Beam me up, Scotty!" uit Star Trek of over "May the Force be with you" van Star Wars of over de "webschieters" van Spider-Man. Het interessante is wat Van Hal met die ingrediënten doet, namelijk aantonen dat wetenschap zich laat inspireren door SF en andersom.
Over die kruisbestuiving schreef hij al eerder een boek: "Robots, aliens en popcorn". Daarin had hij het over grote wetenschappelijke ontwikkelingen, maar nu verschuift hij de aandacht naar kleinschaliger innovaties. Dat alles lezen we in de inleiding.
Dinosauriërs
In 7 delen gaat hij na hoe het zit met concrete technologieën en ideeën die in sciencefiction al voorspeld werden of integendeel aanleiding gaven tot het ontwikkelen ervan. In korte hoofdstukjes gaat hij telkens drie dingen na: Wat? Waar gezien? Hoe dichtbij zijn we? Ik pas dit even toe op dinosauriërs. Wat? Dinosauriërs maken uit bewaard gebleven DNA. Waar gezien? In de film Jurassic Park (1993). Hoe dichtbij zijn we? Dat wordt kritisch bekeken en ja, in 1997 werd er een schaap gekloond dat onder de naam Dolly de geschiedenis is ingegaan. Maar om een Tyrannosaurus Rex uit in barnsteen bewaard DNA tot leven te brengen, dat is andere koek! Er is een paleontoloog die al jaren volhoudt dat hij een kip (een verre nazaat van de dino's) kan laten "devolueren" tot dinosaurus. “Maar een Kipsaurus Park wordt vermoedelijk nooit zo'n grote hit als zijn inspiratiebron", besluit de auteur op zijn eigen humoristische wijze, die het lezen van het boek extra plezierig maakt. Het effect van de film op de wetenschap was wél dat er plots overal ter wereld dinosauriërs ontdekt werden.
In 7 delen gaat hij na hoe het zit met concrete technologieën en ideeën die in sciencefiction al voorspeld werden of integendeel aanleiding gaven tot het ontwikkelen ervan. In korte hoofdstukjes gaat hij telkens drie dingen na: Wat? Waar gezien? Hoe dichtbij zijn we? Ik pas dit even toe op dinosauriërs. Wat? Dinosauriërs maken uit bewaard gebleven DNA. Waar gezien? In de film Jurassic Park (1993). Hoe dichtbij zijn we? Dat wordt kritisch bekeken en ja, in 1997 werd er een schaap gekloond dat onder de naam Dolly de geschiedenis is ingegaan. Maar om een Tyrannosaurus Rex uit in barnsteen bewaard DNA tot leven te brengen, dat is andere koek! Er is een paleontoloog die al jaren volhoudt dat hij een kip (een verre nazaat van de dino's) kan laten "devolueren" tot dinosaurus. “Maar een Kipsaurus Park wordt vermoedelijk nooit zo'n grote hit als zijn inspiratiebron", besluit de auteur op zijn eigen humoristische wijze, die het lezen van het boek extra plezierig maakt. Het effect van de film op de wetenschap was wél dat er plots overal ter wereld dinosauriërs ontdekt werden.
De hamer van Thor
Een ander voorbeeld. De hamer van Thor heet Mjölnir. Die komen we al in de Noorse mythologie tegen en tegenwoordig ook in de Marvel films. In de uitleg of de wetenschap zo'n krachtige hamer zou kunnen maken, laat hij o.a. Neil deGrasse Tyson aan het woord die zegt dat zo'n hamer het gewicht zou hebben van driehonderd miljard olifanten.
Een ander voorbeeld. De hamer van Thor heet Mjölnir. Die komen we al in de Noorse mythologie tegen en tegenwoordig ook in de Marvel films. In de uitleg of de wetenschap zo'n krachtige hamer zou kunnen maken, laat hij o.a. Neil deGrasse Tyson aan het woord die zegt dat zo'n hamer het gewicht zou hebben van driehonderd miljard olifanten.
Extra
Er staan een negental interviews in met wetenschappers die meewerkten aan bepaalde films. David Hughes b.v. is bioloog en entomoloog. Hij was de wetenschappelijke adviseur bij de zombiefilm World War Z met Brad Pitt. Zijn bijdrage is o.a. dat hij aanraadde om de zombies te laten samenwerken om over een enorme muur te klimmen, precies zoals mieren doen die met hun lichamen bruggen bouwen als ze een kloof willen oversteken.
Er staan een negental interviews in met wetenschappers die meewerkten aan bepaalde films. David Hughes b.v. is bioloog en entomoloog. Hij was de wetenschappelijke adviseur bij de zombiefilm World War Z met Brad Pitt. Zijn bijdrage is o.a. dat hij aanraadde om de zombies te laten samenwerken om over een enorme muur te klimmen, precies zoals mieren doen die met hun lichamen bruggen bouwen als ze een kloof willen oversteken.
George van Hal is wetenschapsredacteur bij de Volkskrant en vele bijdragen verschenen eerst in die Nederlandse krant of ook bij de New Scientist. Een zin als "...zodat je - pak 'm beet - groenten kunt printen..." is duidelijk Noord-Nederlands, maar wij - Vlamingen - verstaan perfect wat hij bedoelt. De illustraties van Geert Gratama zijn humoristisch en niet zozeer verduidelijkend.
Engelse woorden en titels van boeken en films staan cursief gedrukt.
Bij Bronnen kan je lezen waar Van Hal de mosterd haalde. Geen verwijzingen in de tekst.
Het boek doet wat het op de kaft belooft en dus krijgt het van mij 5 sterren.
Gerda Sterk
Meer van Gerda Sterk
Engelse woorden en titels van boeken en films staan cursief gedrukt.
Bij Bronnen kan je lezen waar Van Hal de mosterd haalde. Geen verwijzingen in de tekst.
Het boek doet wat het op de kaft belooft en dus krijgt het van mij 5 sterren.
Gerda Sterk
