Edward De Maesschalck
Ignace Claessens
Non-fictie
  • 125 keer bekeken
  • minuten leestijd
  • Reacties

Waardering

19 januari 2025 De hertogen van Brabant 640-1430
Edward De Maesschalck studeerde geschiedenis aan de KUL en aan de Ecole nationale des chartes in Parijs. Hij is als programmamaker al meer dan dertig jaar verbonden aan de VRT. Van zijn hand verschenen een aantal historische romans o.a. over Maria van Bourgondië, de Graven van Vlaanderen en de Bourgondische Vorsten. In die lijn situeert zich het besproken werk.
Brabant is ontstaan in een soort Niemandsland tussen Maas en Schelde, ver van de Romeinse heirbanen. Het was een wingewest van verre kloosters en abdijen die er uithoven stichtten. Vanuit het kleine Leuven en met de machtige abdij van Nijvel als eerste steunpunt zal het hertogdom Brabant door de jaren een enorme expansie kennen.
Wanneer het hertogdom in 1430 deel ging uitmaken van het Bourgondische Rijk telde het naar schatting 450.000 inwoners met een groot aantal agglomeraties van meer dan 5.000 inwoners. Het moest alleen onderdoen voor het Graafschap Vlaanderen met zijn machtige steden Gent, Brugge en Ieper. Het gebied strekte zich uit van ’s-Hertogenbosch in het noorden tot voorbij Nijvel in het zuiden met als belangrijkste steden Bergen op Zoom, Breda, Antwerpen, Leuven en Brussel. Onder Filips de Goede, die bij voorkeur in Brussel resideerde toen hij Brabant bezocht, groeide deze stad geleidelijk uit tot de hoofdstad van de Nederlanden.
Dit alles ging niet zonder slag of stoot. De uitbreiding van het hertogdom ging gepaard met een voortdurende strijd tegen de aanpalende gewesten. Weinig heersers stierven in hun bed. Vooral de strijd met het Prinsbisdom Luik laaide voortdurend op. Ook conflicten met het Graafschap Gelre en het Hertogdom Gulik waren niet ver weg.
Het grondgebied werd niet alleen met wapengekletter uitgebreid. Soms werden heerlijkheden en ganse gehuchten aangekocht. Uitgekiende huwelijksplanning hielp ook. Het was niet ongewoon dat een huwelijk reeds bij de geboorte vastgelegd werd.
De aankopen, de talrijke oorlogen, de betaling van losgelden voor gevangen genomen leiders en het hofleven veroorzaakten een constante geldnood. De hertogen zagen zich voortdurend veroordeeld tot een bedeltocht bij de steden, kerken en abdijen. In ruil voor financiële steun bedongen de steden en de ambachten meer en meer vrijheden, privilegies, die de hertogen verplicht waren in te willigen. Zo werden ze meer en meer afhankelijk van de steden, clerus en hogere adel. Wanneer Filips de Goede in 1430 op de Blijde Inkomst de eed moet afleggen doet hij dit niet van harte. De macht van de Staten van Brabant was buitensporig in vergelijking met de andere gebieden in zijn rijk.
Men mag niet de indruk hebben dat alle hertogen onverbeterlijke vechtjassen, meedogenloze en wrede strijders waren. Het waren doorgaans geen cultuurbarbaren. Sommigen schreven gedichten en hadden aandacht voor architectuur bij de bouw van kastelen, raadhuizen, kerken en abdijen. De prachtige stadhuizen van Leuven en Brussel zijn daar getuige van. Ze verzamelden ook kostbare, mooi geïllustreerde handschriften en hun collectie vormde later vaak de basis van een omvangrijke bibliotheek.
In een vlotte stijl schetst de auteur acht eeuwen Brabantse geschiedenis. De opsomming van alle gebeurtenissen en historische figuren, met hun talrijke wettige en onwettige kinderen, kan soms saai overkomen. De auteur weet echter de lectuur levendig te houden door zijn relaas te kaderen in de algemene geschiedenis van het toenmalige West-Europa en te doorspekken met anekdotes. Ook de talrijke fragmenten uit eigentijdse kronieken, keurig in het huidige Nederlands omgezet, houden de lezer bij de les.
De encyclopedische kennis van de auteur dwingt ontzag af. Geen enkel personage ontsnapt aan zijn aandacht. De inhoud van de talrijke overeenkomsten en afspraken tussen de hertogen, de steden, ambachten en geestelijken heeft voor hem geen geheim. Alle gegevens verzamelen moet een titanenwerk geweest zijn.
Tenslotte moet ook de zeer verzorgde uitgave vermeld worden. Het boek is genaaid zodat het gemakkelijk in de hand ligt. Het is gedrukt op zacht glanzend papier en is prachtig geïllustreerd met talrijke gekleurde prenten. Dit verhoogt nog het leesgenot voor de lezer met interesse voor de geschiedenis van de Lage Landen: een aanrader.

Ignace Claessens
Edward De Maesschalck
Ignace Claessens
Non-fictie
recensent
_Ignace Claessens recensent
Meer van Ignace Claessens

_Van zelfde auteur

_Nieuwste recensies

Bekijk alle nieuwe recensies