14 augustus 2025
NARCONOMICS: HOW TO RUN A DRUGS CARTEL
Tom Wainwright studeerde politiek en economie aan de Universiteit van Oxford. Als redacteur van The Economist versloeg hij onderwerpen als criminaliteit, justitie, migratie en sociale zaken in Groot-Brittannië. In 2010 werd hij verantwoordelijk voor de berichtgeving over Mexico, Midden-Amerika en het Caribisch gebied. Vanuit de drugsachtergrond van deze regio is het maar een kleine sprong naar het onderwerp van dit boek. Het werd gepubliceerd in 2016.
Ook de drugshandel wordt beheerst door een aantal economische wetmatigheden zoals de wet van vraag en aanbod en de zoektocht naar de gemakkelijkste en goedkoopste weg om het beoogde doel te bereiken.
Offshoring is de drugbaronnen niet onbekend. Zij vestigen de productie van hun drugs in lagelonenlanden waar ook de overheidscontrole minimaal is en het centraal bestuur zwak en corrupt. Waar de overheid faalt neemt de maffia nu eenmaal haar taak over.
Waarom zou e-commerce in de drughandel achterwege blijven? Deze vorm van handeldrijven biedt wel wat voordelen. De kopers kunnen zich op een veilige manier bevoorraden en zijn niet verplicht aan te kloppen bij schimmige figuren in achterafsteegjes. De koper heeft waarborgen qua kwaliteit, de contacten kunnen verborgen worden en de betalingen gebeuren anoniem via bitcoin.
In navolging van hamburgerketens zijn vele handelaars overgegaan tot franchising. Zij moeten geen nieuw netwerk van dealers opbouwen maar doen een beroep op veelbelovende lokale criminelen die in een bepaalde geografische omschrijving hun waar aan de man of vrouw mogen brengen mits ze een vergoeding betalen.
De drugsmarkt is constant in beweging. Wanneer sommige drugs in bepaalde landen passé zijn duikt een nieuw afzetgebied op. Nadat het gebruik van cocaïne in de USA daalde nam het gebruik ervan in Europa toe. Er worden ook steeds nieuwe drugs ontworpen. Designerdrugs worden sneller gemaakt dan de overheid ze kan verbieden. Door minieme wijzigingen van de samenstelling blijven zij de wet voor.
De auteur is ervan overtuigd dat de overheid de ‘war on drugs’ verkeerd aanpakt.
De focus wordt te veel gelegd op de bestrijding van het aanbod in plaats van zich te concentreren op de bekamping van de vraag. De verstoring van het aanbod heeft weinig impact op de verspreiding en de prijs van de drugs. In de Belgische havens worden regelmatig grote cocaïnevangsten gemeld terwijl er geen repercussie is op de prijs in de straat. Er is dus nog steeds een voldoende aanbod.
De overheid heeft bovendien vaak de neiging te bezuinigen op reclassering- en opleidingsprogramma’s. De samenleving staat niet te springen om geld uit te geven aan gevangenen en drugsverslaafden. Zo blijven de gevangenissen de ideale recruteringsplaats voor drugscriminelen.
De auteur wijst er ook op dat nationaal optreden tegen een internationale business gedoemd is te falen. Waar drugshandelaars de globalisering omarmd hebben worden ze vruchteloos bekampt binnen sterk afgetekende landsgrenzen. Wanneer het in een land te warm onder de voeten wordt verkast men naar een toleranter land, het bekende waterbedeffect.
Tenslotte breekt de auteur een lans voor legalisering van bepaalde drugs. Bij het verschijnen van het werk was de handel en het gebruik van cannabis in vier staten van de USA gelegaliseerd. De bestrijding van de illegale handel in wiet werd er een succes. Waarom nog iets illegaal kopen als men legaal uitstekende cannabis kan kopen onder verschillende vormen en aan een correcte prijs? Vierentwintig staten hebben sedertdien de handel in cannabis onder een of andere vorm gelegaliseerd.
De tijd is nu echt gekomen om te leren uit de fouten van het verleden. Als de bestrijding van de drugshandel geen nieuwe wegen inslaat blijft het een ideale tijd om een drugskartel te runnen.
De auteur heeft een gedegen stuk onderzoeksjournalistiek afgeleverd. Hij heeft vele plaatsen bezocht waar drugs verbouwd, geproduceerd en gesmokkeld worden. Dit was niet steeds zonder gevaar. Zijn werkveld bleef wel beperkt tot het Amerikaanse continent terwijl Azië en Afrika niet aan bod kwamen.
Het is spijtig dat het boek pas in 2025 in het Nederlands gepubliceerd werd.
Sinds 2016 zijn er heel wat nieuwe designerdrugs op de markt. In sommige staten is de politieke toestand grondig gewijzigd. Waar El Salvador naast Guatemala en Honduras toen ideale vestigingsplaatsen waren voor de drugsconcerns is dit voor El Salvador niet meer van toepassing. Onder President Bukele werden de criminelen hardhandig aangepakt en in megagevangenissen opgesloten onder mensonwaardige omstandigheden. De misdaadcijfers zijn er spectaculair gedaald.
Het werk hinkt op bepaalde gebieden dus wat achterop. De auteur kan daarover echter niet aangesproken worden.
Ignace Claessens
Ignace Claessens
Dit boek werd eveneens gerecenseerd door Marc De Bock.
Meer van Ignace Claessens
