14 januari 2020
Feministen dragen geen roze (en andere leugens)
Scarlett Curtis - de samenstelster van dit boek - was een van die delicate jonge meisjes die normaal opgroeien, maar dan plots blijkbaar ongeneeslijke symptomen vertonen. Na een rugoperatie op haar veertiende, die goed was verlopen, kreeg ze heftige, chronische pijnaanvallen. Niemand wou haar geloven. Men dacht dat ze die pijnaanvallen fakete om bij haar moeder te kunnen blijven. Maar ze vertrouwde die “autoriteiten” en geloofde dat het haar fout was en dat ze zichzelf in pijn duwde.
Ze ging tweeënhalf jaar niet naar school, bleef in bed, hield zich bezig met breien, knutselen, begon ook een blog en ontdekte dat ze goed kon schrijven. Ze las alle mogelijke zelfhulpboeken waar ze de hand kon op leggen en maakte alle mogelijke voornemens, waar daarna niets van kwam. Toen ze 17 jaar was, na jaren zelfhulpboeken gelezen te hebben, kreeg ze een boek van Angela Davis in handen (‘Women, race and class’) en ontdekte het feminisme…. Het échte feminisme, want tot dan stelde ze zich het feminisme voor als een beweging van stijve, boze, mannen hatende vrouwen, zonder make-up en noch een roze of andere beha dragend…
Hierdoor kreeg ze de impuls om beter te willen worden: ze wilde anderen vervoegen om de wereld beter te maken, te vechten voor anderen in plaats van maar enkel voor zichzelf. Ze ontdekte dat zij een deel van iets groters kon worden. Ze overwon de vrees die ze voor alles en nog wat had, durfde opnieuw naar buiten gaan en verhuisde (zelfs) naar New York. Daar werd ze lid van een activistische groepering. Ze las veel en schreef.
Dan ging ze terug naar Londen als “klein deel van iets nieuws en groters”, van een collectieve identiteit. Ze voelde zich nog altijd ”niet slim genoeg, mooi genoeg, cool genoeg, grappig genoeg, gewoon niet genoeg.” Toch vatte ze het idee op om de getuigenissen, ideeën en verhalen te verzamelen van een 50-tal vrouwen/mannen over feminisme. Later, in het dankwoord van wat ‘Feministen dragen geen roze’ zou worden, noemt ze het idee een “idioot boek.”
Hierdoor kreeg ze de impuls om beter te willen worden: ze wilde anderen vervoegen om de wereld beter te maken, te vechten voor anderen in plaats van maar enkel voor zichzelf. Ze ontdekte dat zij een deel van iets groters kon worden. Ze overwon de vrees die ze voor alles en nog wat had, durfde opnieuw naar buiten gaan en verhuisde (zelfs) naar New York. Daar werd ze lid van een activistische groepering. Ze las veel en schreef.
Dan ging ze terug naar Londen als “klein deel van iets nieuws en groters”, van een collectieve identiteit. Ze voelde zich nog altijd ”niet slim genoeg, mooi genoeg, cool genoeg, grappig genoeg, gewoon niet genoeg.” Toch vatte ze het idee op om de getuigenissen, ideeën en verhalen te verzamelen van een 50-tal vrouwen/mannen over feminisme. Later, in het dankwoord van wat ‘Feministen dragen geen roze’ zou worden, noemt ze het idee een “idioot boek.”
Maar intussen is dit boek wereldwijd vertaald en verspreid en ligt het aan de oorsprong van een groeiende “girl-up gemeenschap”, die ook een globaal succes kent. Verder is er “Our Shared Shelf”, de grootste feministische boekenclub ter wereld, begonnen door Emma Watson, uit voortgekomen.
Dat dit boek een dergelijke weerklank vindt, is begrijpelijk. Het feminisme heeft veel gedaantes en er komen zoveel stemmen in aan bod die telkens een eigen visie op en beleving van “hun” feminisme weergeven, nog afgezien van ras, religie, etniciteit, seksualiteit, leeftijd of kunde, dat het onoverzichtelijk is.
De korte essays in de uitgave zijn soms briljant, soms grappig, of ernstig, krachtig, eerlijk, intiem, collaboratief; ze zijn opvoedend, persoonlijk, hysterisch, waarheidsgetrouw, hedendaags, schokkend, droevig; ze zijn lichthartig, geestig, verwelkomend, geschreven uit woede of vreugde en bieden inzicht.
De essays werden geschreven door singer-songwriters, Hollywoodactrices, schrijvers, activisten, zangers, stand-up comedians (en zelfs tienermeisjes) met namen zoals Dolly Alderton, Helen Fielding, Jameela Jamil, Karen Gillan, Saoirse Ronan, Emma Watson, Keira Knightley, Zoe Sugg, dr. Alaa Murabit, Trisha, Sehmi Mahmoud en Gemma Arterton.
De essays werden geschreven door singer-songwriters, Hollywoodactrices, schrijvers, activisten, zangers, stand-up comedians (en zelfs tienermeisjes) met namen zoals Dolly Alderton, Helen Fielding, Jameela Jamil, Karen Gillan, Saoirse Ronan, Emma Watson, Keira Knightley, Zoe Sugg, dr. Alaa Murabit, Trisha, Sehmi Mahmoud en Gemma Arterton.
Het boek is onderverdeeld in vijf delen: de voornaamste elementen hebben als titel ‘Openbaring’, ‘Woede’, ‘Vreugde’, ‘Actie’ en ‘Educatie’. Er is halfweg een “poëtisch intermezzo” en doorheen het boek tref je knappe quotes aan, telkens weergegeven op een volledige bladzijde.
Dit is geen tekstboek of handboek dus, geen uitgave over theoretisch feminisme, maar een zeer leesbaar boek, “vol gevoelens die zich vertalen in gedachten die zich in actie omzetten”.
Dit is geen tekstboek of handboek dus, geen uitgave over theoretisch feminisme, maar een zeer leesbaar boek, “vol gevoelens die zich vertalen in gedachten die zich in actie omzetten”.
In de 52 tekstjes wordt geschreven over thema’s zoals seks, geestelijke gezondheid, vrouwelijke verminking door “besnijdenis” (Wat Nimeo Ali uitdrukt met de slogan ”We would not cut off your dick, so dont cut our clit“), verkrachting, bevallen (of zoals Keira Knightley in een vloed van woorden de primitieve werkelijkheid beschrijft van geboorte geven, dat door iedereen als zo “gewoon” gevonden wordt, want het gebeurt iedere dag en de meeste vrouwen doen het toch; en hoe je er daarna fris, vrolijk en normaal moet uitzien). Zoals nog recent Kate Middleton, om dan tόch nog beschouwd te worden als de zwakke sekse, alhoewel je de verantwoordelijkheid hebt om leven te dragen in je buik, geboorte te geven en in te staan voor de veilige groei en de toekomst van een mensje.
In de laatste bijdrage (‘Feministische wetenschap - Een korte geschiedenis’) geeft Claire Horn een overzicht van het feminisme. Een bijzonder knap overzicht trouwens, dat je doet beseffen hoe onbestaande de rechten van de vrouw wel waren, hoe door vier verschillende golven langzaam wat vooruitgang werd gemaakt (maar dan voornamelijk nog in de Westerse wereld) en hoe moeilijk het nog altijd is om als vrouw aangezien te worden als volwaardig en als de gelijke van de man.
Na het lezen van de 52 bijdragen uit een grote waaier van landen, achtergronden, nationaliteiten en sociaal-economische achtergrond, begin je pas te beseffen hoe ongelijk en minderwaardig vrouwen nog steeds behandeld worden. Het is hemeltergend dat een reactie zoals MeToo nog nodig was en dat veel vrouwen bijvoorbeeld nog iedere dag moeten beslissen of ze nu wel ’s avonds alleen buiten kunnen, zich naar hun auto in een ondergrondse parking kunnen begeven, gaan wandelen in een park of een bos, waar en wanneer ze kunnen gaan joggen, waar ze zouden gaan zitten in het openbaar vervoer (en zich eigenlijk moeten voelen als een prooi). Of hoe ze zich moeten gedragen op het werk, in verhouding nog altijd meer taken in het huishouden moeten opnemen. Met daarbovenop het feit dat ze kinderen dragen, op de wereld zetten en daarna grotendeels ook nog voor ze moeten zorgen - wat als “gewoon” aanzien wordt en niét als een volwaardige, betaalbare en “pensioneerbare” job?
Dit boek levert zeker een bijdrage om deze ongelijkwaardigheid en ongelijkheid in the picture te zetten en duidelijk te maken, én om ze uit de wereld te helpen.
Meer van Victor De Raeymaeker
