12 oktober 2020
Nu ik je nooit meer zie
Jeroen Kuypers is historicus, journalist en auteur. Zijn familie woonde in Rotterdam en hij groeide op met verhalen over de oorlog. In dit boek verbindt hij beide elementen.
Nu ik je nooit meer zie is de geschiedenis van een Joodse zus en broer. De roman start in het Wenen van 1934. Het gezin bezit een glas- en aardewerkfabriek. De naam Teitelbaum is tot ver over de Oostenrijkse landsgrenzen bekend. Zoon Leon is het buitenbeentje van de familie. Hij sluit aan bij het gewapend verzet van de socialistische partij tegen de nazi-gezinde kanselier. Vera is dan weer de brave dochter die niet verder mag studeren omdat ze een meisje is en in dienst komt van vaders fabriek.
In 1936 is het duidelijk dat er voor Joden geen toekomst meer is in Oostenrijk. Leon en Vera wijken uit naar Rotterdam waar zij dankzij hun vaders contacten aan het werk kunnen. Vera werkt als secretaresse bij de Bijenkorf en Leon vindt werk bij Jungerhans als graveur van servies. Vanaf hier komt Rotterdam op de voorgrond van het verhaal. Beelden van de stad worden afgewisseld met beschrijvingen van de politieke situatie vlak voor de oorlog. Er heerst een drukkende dreiging van naderend onheil dat zal uitmonden in het bombardement van Rotterdam.
Rond Leon en Vera bouwt Kuypers een verhaal van tegenstrijdige karakters op. De revolutionaire broer tegenover de brave, zorgzame zuster. Leon raakt betrokken bij het vervalsen van schilderijen terwijl Vera verliefd wordt op de rijke, vlotte Hugo Barton.
Rond Leon en Vera bouwt Kuypers een verhaal van tegenstrijdige karakters op. De revolutionaire broer tegenover de brave, zorgzame zuster. Leon raakt betrokken bij het vervalsen van schilderijen terwijl Vera verliefd wordt op de rijke, vlotte Hugo Barton.
Kuypers zorgt voor een spannend verhaal dat aangenaam en vlot om lezen is. Hij weet het vooroorlogse Rotterdam beeldend te beschrijven. Hoewel de hoofdpersonages steeds in het middelpunt staan en uitvoerig worden beschreven, mis je echter emotie in het verhaal.
Soms geraakt de geschiedenis in een stroomversnelling waar de auteur dan weer weinig mee doet. Teveel ontwikkelingen worden in een te hoog tempo weggeschreven. Je krijgt het gevoel dat er veel méér in de personages zit. Er wordt ook nauwelijks aandacht besteed aan de botsing tussen gevoel en rede. Er zijn praktisch geen confrontaties tussen broer en zus terwijl dit net de kern van het verhaal zou kunnen zijn.
Soms geraakt de geschiedenis in een stroomversnelling waar de auteur dan weer weinig mee doet. Teveel ontwikkelingen worden in een te hoog tempo weggeschreven. Je krijgt het gevoel dat er veel méér in de personages zit. Er wordt ook nauwelijks aandacht besteed aan de botsing tussen gevoel en rede. Er zijn praktisch geen confrontaties tussen broer en zus terwijl dit net de kern van het verhaal zou kunnen zijn.
Ook de situatie van de Joodse vluchteling in het buitenland komt slechts sporadisch aan bod. De personages komen niet echt tot leven. Ze blijven oppervlakkig en krijgen weinig inhoud mee. De hele situatie glijdt een beetje langs hen heen. Waar Kuypers wél levendig weet over te schrijven, is de stad Rotterdam. Die komt er prachtig uit en de beschrijving van de platgebombardeerde ruïnes is beeldend heel sterk. De spanning in het verhaal is onderhuids aanwezig, maar het is aan de lezer om die verder in te vullen. Anders hou je er toch eerder een vlak en vrij inhoudsloos boek aan over.
De cover tekent het opzet duidelijk: een streng afgelijnde foto van het platgebombardeerde Rotterdam tegenover een floerse foto van een jonge vrouw, waarvan je de ogen niet kan zien, op de achtergrond.
Nu ik je nooit meer zie is een spannend boek waarvan je na het lezen bemerkt dat er met het verhaal veel meer had kunnen worden gedaan. Spanning is er, maar diepgang ontbreekt. Hierdoor lees je het boek snel door, zonder echt getroffen te worden.
Meer van Paul Van Aelst
Nu ik je nooit meer zie is een spannend boek waarvan je na het lezen bemerkt dat er met het verhaal veel meer had kunnen worden gedaan. Spanning is er, maar diepgang ontbreekt. Hierdoor lees je het boek snel door, zonder echt getroffen te worden.
