5 november 2021
De verkennersmindset. Helder denken in een complexe wereld.
De gevaren van defensief denken en hoe je vaker gelijk kunt hebben.
Dit boek gaat over "De dingen zien zoals ze zijn en niet zoals je zou willen dat ze zijn”. Deze eigenschap heeft Julia Galef “De verkennersmindset” gedoopt. Het is eenvoudig eerlijk durven zijn met jezelf en erkennen dat je wel eens ongelijk zou kunnen hebben. Gewoon erkennen dat je fouten kan maken, dat je denken niet volmaakt is, je redeneringen niet altijd perfect zijn. Zelfs dat je wel eens aan zelfbedrog zou kunnen doen en de feiten naar je hand kan zetten zodat ze “bewijzen” waar je toch al zeker van was. Je moet dus altijd enig wantrouwen koesteren tegenover wat je gelooft, tegenover wat je “zeker” weet. Is “het” waar? Wat is trouwens “de” waarheid? Kan ik geloven? Is beredeneren beter?
Niet gemakkelijk, want ons brein is zo geprogrammeerd dat het reageert met de mindset van een soldaat die moet geloven in zichzelf, wil dat we verdedigen wat we al weten, er voor gaan zonder verder na te denken. Het is de mindset van de primitieve krijger die zijn familie en stam moest verdedigen en voor wie het niet mogelijk was te verliezen, zich in te beelden dat hij zou verliezen zelfs. Hij “moet” dus geloven.
Met een soldatenmindset kan je dus nooit aanvaarden dat je iets verkeerd “ziet”. Dat is een nederlaag tegenover jezelf en – erger - tegenover anderen. Je vindt gewoonlijk wel “bewijzen” die je overtuiging nog versterken. Dat het zelfbedrog is de feiten die je overtuiging tegenspreken te negeren, komt niet bij je op. Je moet er vooral voor zorgen dat je een aangenaam zelfbeeld hebt. Je zal dan jezelf wel zo kunnen overtuigen van je “gelijk” dat het gemakkelijk wordt daar ook anderen van te overtuigen. Met enkelen of velen samen overtuigd zijn, helpt natuurlijk geweldig om samen sterk te staan en soms moeilijke dingen te doen, die natuurlijk noodzakelijk zijn.
Om juist en creatief te kunnen denken, moeten we zo breed mogelijk zien, alle gegevens, alle feiten, alle informatie, alle mogelijkheden, en vooral ook wat niet past bij wat we zouden willen, toch onder ogen zien en als mogelijk aanvaarden.
Als iemand een soldatenmindset heeft, is het feit van meteen te besluiten zeer belangrijk, de risico’s inschatten, wie we moeten wantrouwen, wat voor een leven we willen dat anderen leiden, hoe we ons veroordelingsvermogen kunnen aanscherpen, sommige dingen beter kunnen inschatten. Contact met anderen en uitwisseling tussen personen wordt moeilijk en iedereen staat altijd tegenover de ander. Het is niet gemakkelijk te moeten erkennen dat je ongelijk had, kritiek te moeten slikken, aan de ander te moeten bekennen dat hij of zij gelijk had en niet jijzelf.
Een verkennersmindset ontwikkelen is dus zeer belangrijk maar moeilijk. Bij die moeilijke opgave wil Julia Galef met dit boek een handje helpen.
Is de waarheid dan zo belangrijk?
Een verkennersmindset ontwikkelen is dus zeer belangrijk maar moeilijk. Bij die moeilijke opgave wil Julia Galef met dit boek een handje helpen.
Is de waarheid dan zo belangrijk?
Ze heeft duidelijk lang en in detail nagedacht over alle vormen van beide mindsets, hoe die zich voordoen en waarom, zodat we ze kunnen herkennen en begrijpen en er met dat inzicht er wat aan doen. Ze stelt ons mentale techniekjes voor, dingen die we kunnen voor ogen houden en doen.
Gelukkig is dat geen 300 pagina’s dik ding geworden, met enkel maar zwaarwichtige theorieën, raadgevingen, moraliseren en het vingertje schudden. Julia Galef weet dat ze een vlotte journalistenpen heeft waarmee ze verhalen kan vertellen die veel beter dan gelijk welke theorie illustreren en aantonen waar het om gaat. Anekdotes, nu en dan een grafiek, een foto, vergelijkende tabellen en cijfers, gedachten experimenten en zelfs een “kalibreeroefening” die uit veertig vragen bestaat waarmee je jezelf kan testen en zien welke score je haalt. Wees gerust. De antwoorden op deze “quiz” staan achteraan in het boek.
Door het herkenningsgehalte, het vertellen de geschiedkundige en actuele gebeurtenissen, ten tonele voeren van gekende en onbekende personages, verhalen met verrassende wendingen en ontdekkingen en ook een begrijpelijke manier van het aanbrengen van theorie, krijg je bijna spelenderwijs nieuwe inzichten en krijg je “steuntjes” als je besluit dat er bij jezelf toch wel werk aan de winkel is.
Het is een boek dat duidelijk voor Amerikanen werd geschreven en je zet best even een andere manier van denken opzij. Je krijgt bijvoorbeeld hele hoofdstukken met de bank- en zakenwereld als achtergrond en alle verhalen, voorbeelden en bewijzen hebben dan te maken met winnen, succes, geld, het management van een bedrijf, board meetings, partners, strategie. Opvallend is ook de bijna giftige graad waarin de VS gespleten is tussen twee politieke partijen en hoe compleet dat dit iemands identiteit bepaalt. Je bént Democraat. Je bént Republikein.
Dat totaal tot een groep behoren is trouwens ook nog op veel andere domeinen waar, even hardnekkig en blind, zoals dat tot voor kort bij ons onmogelijk leek. Je bent Katholiek. Of Jood. Of je behoort tot één van de vele andere Christelijke gemeenschappen. Maar je bent zeker geen Atheïst. Als je dat durft kenbaar te maken, is dat veel erger dan het “uit de kast komen” van een homo. Dan ben je een outlaw. Voor- of tegen abortus (“breeders”, “spawn”), voor- of tegen alternatieve geneeskunde, feminist, klimaat, veganisme, vaccineren en zelfs borstvoeding of niet (“mammy wars”).
Een boek dat voorstelt dat je zoiets als een “verkennersmindset” zou kunnen/moeten ontwikkelen, zou in de VS wel wat aandacht kunnen krijgen en dat is hoognodig. Voor “ons” is het feit van “open te staan voor anderen” iets dat op zijn minst als een waardevolle eigenschap aanvaard is.
De Verkennersmindset is dus waard om lezen in de mate dat je het gehalte aan entertainement ervan kan waarderen.
Victor De Raeymaeker
Meer van Victor De Raeymaeker
De Verkennersmindset is dus waard om lezen in de mate dat je het gehalte aan entertainement ervan kan waarderen.
Victor De Raeymaeker
