Jürgen Kaube
Lieven Vanhoutte
Non-fictie
  • 784 keer bekeken
  • minuten leestijd
  • Reacties

Waardering

17 augustus 2022 Hegel. Een biografie.
Op de omslag staat een citaat uit “Die Welt”: “Een waanzinnig goed boek, we duiken daadwerkelijk de wereld van Hegel in.” Correct, maar ook niet. Bij een biografie wordt de verwachting gewekt dat je in het leven van het hoofdpersonage zal duiken en feiten of levensgebeurtenissen zal lezen, die tot op vandaag minder gekend waren. Dit is slechts sporadisch het geval. Wel leren we het tijdperk en de context waarin Hegel leefde zeer goed kennen. En zijn boeken en commentaren van tijdsgenoten, vrienden en vijanden er bij. Hegel omschrijft zelf wat een biografie is: een levensverhaal, een samenvatting van ideeën, de relatie tussen de ideeën en het persoonlijk traject, een keten van toevalligheden (?). Het boek leest niet als een trein, het is een vertaling uit het zwaar op de hand liggende Duits. In stukjes en met mate te lezen.
De jonge Hegel
In zijn jeugd werd Hegel door zijn vrienden al een “oude man” genoemd. Omwille van zijn gemoedstoestand, zijn ernst, en zijn zoektocht naar kennis. Door de kleine erfenis van zijn ouders kon hij studeren. Hij werd privaat docent en huisleraar om te overleven. Maar zijn droom was hoogleraar filosofie te worden. Eerst werd hij nog redacteur van een regionale krant in Bamberg.  Zijn sympathie voor Napoleon zou hem doen kennismaken met de censuur en de krant werd door de geldschieter meteen opgeheven. Door voorspraak werd Hegel rector en directeur van het gymnasium in Neurenberg. Daarna werd hij professor in Heidelberg en tenslotte in Berlijn. Hij stierf, onverwacht, aan de pandemie van die tijd: cholera.
De context
Hegel leefde in een tijd waarin alles veranderde. De straten en de wegen in Europa waren gevuld met soldaten en vluchtelingen. Hij moest zelf het brandende Jena verlaten toen de soldaten van Napoleon plunderend de stad binnentrokken. Iedereen was protestant. Deze kritiek op het katholicisme vond Hegel opbouwend. Zijn dialectiek ontstond uit de tijdsgeest. In de tijd van ontdekkingen en uitvindingen wilde Hegel de filosofie als bindende en overkoepelende wetenschap uittekenen. Zijn methode was het maken van these, antithese en synthese. Inzake onderwijs was zijn visie zeer modern: via het exemplarisch leren moest men komen tot Bildung. Dit was meer dan het papegaaien van de leerstof maar het vermogen om iets onbekends in eigen woorden samen te vatten.
Bestaat God?
In zijn jeugd stelde Hegel het godsbestaan en de bewijzen van God in vraag. Het godsbewijs mocht niet op een gevoel, maar moest op de rede berusten. Zo niet werd de mens verlaagd tot een dier. Hij gaf een cursus over religie met het bestuderen van alle wereldgodsdiensten. En hij onderzocht alle godsbewijzen op de toets van de rede. Uiteindelijk kwam Hegel tot de conclusie dat er een soort God moet bestaan. Ondanks alles werd Hegel beschuldigd van blasfemie. Wellicht was het plaatsen van vraagtekens bij het godsbewijs reeds voldoende.

Lieven Vanhoutte
Dit boek werd eveneens gerecenseerd door Paul Van Aelst: https://humanistischverbond.be/kritisch-lezen/757/hegel-een-biografie/ 
Jürgen Kaube
Lieven Vanhoutte
Non-fictie
recensent
_Lieven Vanhoutte recensent
Meer van Lieven Vanhoutte

_Van zelfde auteur

_Nieuwste recensies

Bekijk alle nieuwe recensies