Moeder, waarom werken we? En zouden we blijven werken indien we de winnende lottocijfers hadden aangekruist? De vier op vijf Vlamingen - waarover Nora Gharib het in het voorwoord heeft - die gelukkig zijn met hun werk waarschijnlijk wel. Omdat die job niet alleen voor een inkomen zorgt, maar ook tijdsstructuur, een collectief doel, sociaal contact, status en activiteit biedt. Meer dan dertig professoren en onderzoekers uit verschillende disciplines zochten daarom uit hoe je je ideale loopbaan vormgeeft van aanwerving tot pensioen. In zekere zin kan je ook zeggen dat er bijna drieduizend Vlamingen aan meewerkten. Zij stelden immers de vragen waaruit de UGent-wetenschappers een keuze maakten. Daarmee gingen ze aan de slag. Vanuit wetenschappelijk onderzoek bieden ze een onderbouwd advies rond alle aspecten die van ver of vooral van dichtbij te maken hebben met werk en arbeidsmarkt.

In hun nawoord vestigen hoofdpromotor Stijn Baert en coördinator Brecht Neyt er de aandacht op dat beslissingen hieromtrent best genomen worden op wetenschappelijke basis en niet vanuit een buikgevoel. Zowel bij werknemer als bij werkgever kan dat gevoel nogal eens tot verkeerde conclusies leiden. De verschillende onderzoeksteams verenigden zich in UGent@Work. Eén onderzoekdiscipline is immers niet meer voldoende om werk en arbeidsmarkt volledig te vatten. Gezondheidswetenschappers, personeelspsychologen en communicatiewetenschappers hadden hun inbreng, naast de vanzelfsprekende bedrijfs- en arbeidseconomen.

Het boek bestaat uit twintig hoofdstukken. Elk hoofdstuk is naargelang het onderwerp geschreven door de onderzoeker met expertise. Solliciteren, levenslang leren, digitale vaardigheden, burn-out, prestatiemanagement, (cyber)pesten, minder werken, telewerk, leiding geven, met pensioen… Het is maar een greep uit de driehonderd bladzijden tellende uitgave. Elk hoofdstuk begint met foto en korte voorstelling van de onderzoeker, waarna de uitgekozen vraag - en aanverwante vragen - gesteld wordt en beantwoord. Hier en daar geeft een wetenschapper mee wat voor hem of haar werkt, kan je een zelftest doen of kom je via de talrijke QR-codes nog veel meer te weten. Je hoeft het boek niet van A tot Z uit te lezen, kies gewoon het hoofdstuk dat jou aanbelangt, of grijp er later naar terug wanneer je de nood voelt meer te weten over een ander aspect. Er wordt ook verwezen naar een ander relevant hoofdstuk wanneer een verwant item aangehaald wordt. De lay-out past perfect bij de inhoud van het boek. Er is duidelijk over meer nagedacht dan alleen over het beantwoorden van de vragen. De titel komt aanvankelijk wat bevreemdend over, alsof het de bedoeling is je baas enigszins agressief te benaderen, maar na lezen van hoofdstuk vijftien wordt duidelijk wat bedoeld wordt: conflicten worden best niet uit de weg gegaan, er wordt ten stelligste aangeraden naar een oplossing te zoeken om escalatie te voorkomen en aldus voor meer welbevinden te zorgen.

Men kan min of meer met zekerheid stellen dat professoren en onderzoekers enigszins bevoorrecht zijn, ze behoren ongetwijfeld tot de 70 procent uit het geciteerde grootschalig Amerikaans onderzoek die zouden blijven werken. Hebben ze in dit boek vooral aandacht voor de mensen met een universitair- of hogeschool diploma? Of hebben ze ook aan werknemers gedacht met een fysiek zware job of een minder uitdagend werk? Dat hebben ze wel degelijk. Eén van de doelstellingen van deze uitgave zal ongetwijfeld zijn om iedereen, via de talrijke tips, langer aan het werk te houden. Dat kan echter alleen wanneer in (fysiek) veeleisende jobs werktempo en werkbelasting haalbaar en houdbaar zijn. De problematiek wordt behandeld in het hoofdstuk ‘Werkbaar Werken’. Er wordt aangekaart dat veel bedrijven hierin nog tekort schieten. Zij hebben nood aan instrumenten en informatie om structurele en duurzaam verankerde maatregelen te kunnen nemen die zowel jonge als minder jonge werknemers ten goede komen. Een nuttige uitgave dus. En volledig. Al mis ik een hoofdstuk waarin aandacht besteed wordt aan degenen die kampen met een beperking, van welke aard dan ook. Net deze mensen hebben nood aan hulp op de veelal veeleisende arbeidsvloer.

We leven niet om te werken, maar het werk neemt veel van onze tijd in beslag. Goed dus dat deze professoren, die naast onderwijzen ook nog aan wetenschappelijk onderzoek moeten doen én een maatschappelijke taak te vervullen hebben, deze laatste twee taken gecombineerd hebben in een volledig boek voor een breed publiek.

Er valt voor de lezer trouwens nog iets te winnen, namelijk een antwoord op jouw prangende werkvraag. De experten gaan er graag mee aan de slag.

Sophia De Wolf