25 oktober 2024
Migratie
Politiek wetenschapper Paul De Roo analyseert in dit uiterst helder en vooral op harde (politieke) feiten gebaseerd werk, chronologisch migratie vanaf WOII.
Ik heb heel bewust dit boek gelezen in de dolle periode voor en na de gemeente- en provincieraadsverkiezingen. Het thema migratie was plots maar niet geheel onverwacht terug sterk aanwezig tijdens de soms verhitte debatten van kandidaten en paniekerige partijvoorzitters. Op iedere lijst struikelde je toevallig over namen van vreemde origine.
Een kersverse N-VA minister met Turkse roots twijfelde openlijk tussen een zitje in het Vlaams parlement en de burgemeesterssjerp in haar thuisgemeente Genk. Die stad is nu eenmaal de koploper van de gemeentes met de meeste bewoners van vreemde origine. Toeval dat ze juist daar haar kansen hoog schatte?
Ik neem het boek bij de hand en zet even de berichtgeving uit. Daar in het Midden-Oosten zijn verschillende ideologieën elkaar vakkundig aan het uitmoorden net naast de chique promenades van Beiroet en Tel Aviv waar ikzelf een hele tijd geleden (2010/2011) ongestoord een frisse pint of een hete muntthee heb genoten. Ik ben nog van de generatie van ‘l’etranger c’est mon ami’ en dat maakt het boek Migratie, een turf van 400 bladzijden een must. Mijn persoonlijke recensie! Een uitdaging?
Het begint vooral in het midden van de jaren 60 als vreemdelingen in drie migratiefasen naar België komen om te werken in jobs waarvoor de Belgen hun neus ophalen. Ze, uitsluitend jonge gezonde mannen, komen eerst vooral uit de buurlanden en Italië. Na bilaterale akkoorden tijdens die hoogconjunctuur van de jaren 60 arriveren vervolgens vooral Turken en Marokkanen. Uit Spanje en Griekenland zijn er zelfs die op eigen initiatief en als ‘toeristen’ naar België komen. Er volgt plots een recessie met daarbovenop nog meer clandestiene migranten.
Bij de bilaterale akkoorden uit de jaren 50 stond een artikel over gezinshereniging en plots komen grote groepen verweesde en verwarde familieleden de oorspronkelijke gastarbeiders vervoegen. Ze, vooral vrouwen en kinderen, komen meestal uit agrarische achtergestelde gebieden. De harde asociale leefomstandigheden in onze steden, de taal, de religie en vooral de cultuur zijn hen totaal vreemd. Met de hoofdstukken ‘Interdit aux nord-africains’ en ‘De getto’s van de 19e-eeuwse gordels’ verklaart de schrijver het ontstaan van een migrantenprobleem dat nooit meer zal weggaan.
De Roo gaat in dit lijvig historisch boek geen enkel heikel onderwerp, van toen en nu, uit de weg. De twijfelachtige rol die de verschillende vakbonden speelden. Tijdens de mijnstakingen waaraan de gastarbeiders massaal deelnamen waren er de linkse mei-68 studenten die met hen een coalitie vormden.
In ‘De problematische positie van migrantenvrouwen’ en ‘De moeizame erkenning van de islam’ of ‘Het schrikbeeld van een oprukkende islamisering’ voel je zo aan dat er stilaan een voedingsbodem ontstaat voor onbegrip, afkeer en zelfs racisme met fundamentalisme later. Niettegenstaande eindelijk het gemeentelijk stemrecht voor migranten er kwam, was de belangstelling voor het aanzwellende probleem van de migranten bij politici bijzonder klein. “Is een multiculturele samenleving zoals gedroomd in de jaren 90 mogelijk of is er eerder sprake van een multi-etnische gemeenschap?” vraagt de schrijver zich terecht af. “Het multiculturalisme als dusdanig heeft nooit bestaan omdat het vooral een model was waarnaar gestreefd kon worden om migranten op waardige wijze op te nemen in de westerse samenlevingen. Het was een ideologisch concept dat nergens ten volle is gerealiseerd, vergelijkbaar met socialisme of liberalisme.” Straffe taal!
Want aldus Will Kymlicka, notoir grondlegger van het multiculturalisme, moet multiculturalisme de bevestiging en erkenning van de verschillen zijn. Dus niet ‘When in Rome, do as the Romans do.’ (Sint Ambrosius) Grote beschavingen zijn in de loop van de geschiedenis ten onder gegaan omdat ze de dialoog niet zijn aangegaan. Culturen die zich isoleren hebben geen toekomst. En jawel, dat is precies wat er stilaan gebeurt in de 21e eeuw, isoleren!
Paul De Roo gaat nog wat verder met hoofdstukken zoals ‘De onstuitbare groei van extreemrechts’ en ‘Discriminatie en de vloek van het racisme’. “Het Vlaams Blok hield vast aan het idee van de volksgemeenschap, waarbij vooral nationaliteitsverwerving slechts mogelijk was binnen een gesloten samenleving.” In het ideologisch concept van het volksnationalisme worden de vreemdelingen immers categoriek afgewezen. Anderzijds en toch een lichtpuntje, benadrukt hij het Foyer bi-cultureel onderwijsmodel waarbij de allochtone leerkracht een centrale rol speelt om het thuismilieu in de schoolomgeving te integreren. Het is daarom van zo’n groot belang dat de school met het aanbod van bi-cultureel onderwijs erkenning geeft aan de authentieke identiteit van de ouders. Het is dus niet allemaal kommer en kwel. Alhoewel! Sommige politici en met de hete adem van Vlaams Belang in de nek in de aanloop naar de gemeente- en provincieraadsverkiezingen van 2024 zwaaien weeral als schoolmeesters met het vingertje of dreigen met financiële sancties als de ouders niet 100% meewerken.
Het boek is heel makkelijk chronologisch opgesteld en stilaan gaat het van migranten, gastarbeiders, vluchtelingen naar de asielzoekers en zelfs ‘sans-papiers’. 1998-nú: Naar een grenzeloze asielcrisis! De euforie van de jaren negentig en ‘Wij zijn thuis op de hele wereld’ gaat verbazend snel over. Het wordt stilaan een multicultureel drama met figuren zoals Pim Fortuyn en zijn ‘Nederland is vol!’ Hij was niet alleen. Er was een ‘Marokkanenprobleem’, een taalgebruik en een attitude waar zowat alle traditionele partijen stilaan bij aanleunden. In een poging om het Vlaams Belang het gras voor de voeten weg te maaien, schroefden de centrumpartijen de scherpe retoriek op, waarna het Vlaams Belang hen vlot weer langs rechts voorbij kon steken. Ga zelf eens de partijprogramma’s van die partijen na. Je zal versteld staan hoeveel copy paste VB je terugvindt. Nog niet overtuigd? Ga in Lokeren een pint drinken met enkele linkse partijkopstukken!
Het spreekt vanzelf dat uiteindelijk ook de aanslagen en het jihadisme aan bod komen en de uitleg staat meteen klaar. Volgens N-VA-voorzitter Bart De Wever gaat het over een strijd tussen zij die willen leven op basis van verlichte waarden en zij die dat niet doen. ‘Door die apartheid’, aldus De Wever, ‘hebben we die extremistische ideologie te laat zien komen.’ Nogmaals herhaalt de schrijver: ‘Lange tijd was het Vlaams Belang bij uitstek de partij die het verzet tegen migratie uitbuitte voor electoraal gewin. Door de tijd hebben ook de traditionele partijen eenzelfde taal overgenomen. Er is daar ook plots de Arabisch Europese Liga (AEL) met de prominente leider Dyab Abou Jahjah of volgens The New York Times de Belgische Malcolm X en luis in de pels.
In hoofdstuk ’De oprukkende polarisering’ gaat het o.a. over ‘Zijn economische vluchtelingen profiteurs?’ Weet ook dat ondertussen 33 % van de Belgische bevolking van buitenlandse herkomst is! Zonderling dat de houding ten opzichte van vluchtelingen sterk verschilt naar gelang hun land of continent van oorsprong, racisme 2.0 dus! Afrikanen zijn a priori steeds profiteurs en economische vluchtelingen die moeten teruggeduwd worden in hun gammele bootjes. Het Midden-Oosten, na de IS nachtmerrie scoorde eventjes goed terwijl zij die de terreur ontvluchtten op de perrons in Duitsland met applaus werden onthaald. “Wir schaffen das”, verklaart Merkel in 2015 en tekent daarbij bijna haar politiek doodsvonnis. De driejarige Aylan Kurdi spoelt aan op een Turks strand. Eventjes, eventjes maar, is iedereen verontwaardigd en boos op sultan Recep Tayyip Erdoğan maar boekt toch voor volgende zomer een goedkope All-in vakantie enkele stranden verder op de Turkse Riviera. Turkije krijgt van Europa een fortuin toegestopt om de migranten te stoppen en doet dat heel efficiënt.
Wie kent er het in 2005 opgerichte Frontex? Deze dubieuze organisatie met in 2020 een budget van vierhonderdzestig miljoen dollar moet de buitengrenzen van fort Europa bewaken. Ze beschikken over boten, vliegtuigen, drones, radars en binnenkort bij uitbreiding zelfs vuurwapens. Frontex is het duurste en machtigste agentschap van de EU geworden, en kan zo goed als zonder enige democratische controle opereren.
Dit boek is echt een aanrader als je vooral onbevooroordeeld en heel rationeel het fenomeen migratie in België van net na WOII tot nu wilt begrijpen. Die informatie vind je immers niet in de verschillende partijprogramma’s net voor de verkiezingen. Deze recensie hou ik met een bang hart nog eventjes bij tot de uitslagen bekend zijn. Kan ik er dan met winnaars of verliezers een ‘zattemansgesprek’ over voeren. Of toch beter niet?
Michel Ackaert
Meer van Michel Ackaert
Michel Ackaert
