17 september 2022
Zwarte schapen, Varg Veum privédetective
De uitdrukking "varg i veum" was in oude tijden de aanduiding voor iemand die vogelvrij was verklaard. De naam Varg is later "wolf" gaan betekenen. De naam Varg Veum klinkt dus in het Noors onheilspellend en inderdaad, Varg is een cynische, eenzame figuur met een groot gevoel voor rechtvaardigheid. Hij heeft sympathie voor de underdog en houdt niet van autoritair optreden.
Varg staat bij de politie op een slecht blaadje, al leidt hij de inspecteur van dienst méér dan eens in de goede richting. Als je zijn personage vergelijkt met die andere beroemde eenzaat, Jack Reacher, dan vallen al dadelijk de overeenkomsten en de verschillen op: Reacher deelt de klappen uit, Varg ontvangt ze en dat al van in het eerste hoofdstuk. Er is behoorlijk wat geweld en de ik-persoon is dikwijls zelf het slachtoffer.
Als een kikker in een vogelnest
Staalesen bouwt de spanning op, maar onderbreekt ze evengoed met - voor dit genre alleszins - lange beschrijvingen. Er zit beeldspraak en soms echte poëzie in. Een paar voorbeelden: " Een stevige ... wind ... liet de huizen met hun dakpannen klappertanden. Verwaaide mensen klampten zich vast aan hun paraplu, alsof die het enige houvast van hun bestaan was", "De dag had zich te rusten gelegd en het stervende novemberlicht ebde langzaam weg, als de lucht die uit een luchtbed wordt gedrukt". Op p. 141 lezen we: het nieuwe wooncomplex viel uit de toon "als een kikker in een vogelnest". In Bergen regent het notoir veel en dat is in deze roman te merken: het zonlicht breekt zelden door. De sfeer is veelal donker en toch is er sprake van humor, al is het dikwijls met een cynische ondertoon.
Staalesen bouwt de spanning op, maar onderbreekt ze evengoed met - voor dit genre alleszins - lange beschrijvingen. Er zit beeldspraak en soms echte poëzie in. Een paar voorbeelden: " Een stevige ... wind ... liet de huizen met hun dakpannen klappertanden. Verwaaide mensen klampten zich vast aan hun paraplu, alsof die het enige houvast van hun bestaan was", "De dag had zich te rusten gelegd en het stervende novemberlicht ebde langzaam weg, als de lucht die uit een luchtbed wordt gedrukt". Op p. 141 lezen we: het nieuwe wooncomplex viel uit de toon "als een kikker in een vogelnest". In Bergen regent het notoir veel en dat is in deze roman te merken: het zonlicht breekt zelden door. De sfeer is veelal donker en toch is er sprake van humor, al is het dikwijls met een cynische ondertoon.
De eerste uitgave in het Noors gebeurde in 1988, de Nederlandse vertaling volgde in 1998. Scandinavische thrillers doen het goed, op papier en op het scherm en dat is een goede reden om deze herziene vertaling uit te geven.
Gerda Sterk
Meer van Gerda Sterk
Gerda Sterk
