28 mei 2024
Zorgen voor morgen. Word en blijf architect van je latere leven.
Uit het voorwoord van professor Deboosere leren we dat oud worden een proces is, dat voor velen ongeveer een vierde van hun leven beslaat. "Een op de vijf Belgen is ouder dan 65 jaar. In de komende jaren zal dat aantal nog toenemen. Een boek dat relevant is voor elke volwassene vandaag."
De auteurs schreven dit boek voor iedereen die ouder wordt en die geeft om de kwaliteit van het leven. De overheid investeert daarin massaal, maar het individu moet de uitdagingen zelf aangaan en de kansen grijpen, liefst op jongere leeftijd, dus voor de tijd dat hij of zij afhankelijk is van anderen.
Een verjaardag viert niet de mentale leeftijd, maar een kalenderleeftijd, waarbij 65 een magische grens is. Kwaliteitsvol ouder worden heeft voor de meesten met gezondheid te maken, maar er is een belangrijk sociaal aspect: mensen hebben elkaar nodig. Het beste is om in eigen huis te blijven wonen, maar als dat niet meer mogelijk is, zijn er twee bekende - niet noodzakelijk ideale -alternatieven: de assistentiewoning of een woonzorgcentrum. Als mensen zich ernstig kwetsbaar voelen, krijgen de gezondheids- en welzijnswerkers een belangrijke taak en ook daar schort het een en ander.
Als je oplossingen wil aankaarten, is het best dat je weet wat fysieke, psychische, cognitieve en contextuele kwetsbaarheid inhoudt. Meer dan eens is het besluit dat aangepast thuis blijven wonen voor de kwetsbare oudere het beste is, zelfs als dementie toesloeg. Als dat niet kan, zo besluiten de auteurs, zijn er o.a. te weinig lokale dienstencentra. Er worden voorbeelden gegeven van bestaande cohousing-projecten, die ideaal zijn voor mensen die nog voor zichzelf kunnen zorgen.
Als ouderen de regie over het eigen leven willen behouden, dan moeten ze er vroeg genoeg aan beginnen. Dat idee is zo belangrijk dat het verschillende keren met praktische aanbevelingen aan bod komt in verschillende hoofdstukken. Wilsbekwaamheid en euthanasie zijn daarvan een onderdeel, maar ook de totale afhankelijkheid van verzorging in het woonzorgcentrum kan een probleem zijn, al tonen de auteurs in een historisch overzicht wat er verbeterd is: "de focus ligt nu eerst op wonen, dan pas op zorg".
Verschillende vormen van wonen worden onder de loep genomen, met hun voor- en nadelen en vooral hoe ze nog beter zouden kunnen uitgewerkt worden. Het welzijn van een kwetsbare oudere ligt niet alleen in handen van de regering, maar van ons allemaal. Wat daaraan schort en hoe we dat zouden kunnen verbeteren, lezen we in het hoofdstuk: Zorg in en door de samenleving.
Het volgende hoofdstuk is helemaal gewijd aan maatschappelijke participatie: ouderen geraken te gemakkelijk geïsoleerd. Eenzaamheid en aftakeling zijn het gevolg. Een buurtzorghuis zou veel kunnen oplossen en o.a. daarover gaat het laatste hoofdstuk: een oudere die de voornaamste voorzorgen zelf genomen heeft (bv. een gezonde levensstijl), die in een vertrouwde buurt woont, omringd door buren die hij of zij kent, met een goede mantelzorger die hij/zij vertrouwt, die heeft een grotere kans om waardig te leven en te sterven.
Ik hoop dat de voorstellen van de twee gerontologen om de samenleving aan te passen aan de groeiende groep ouderen, gerealiseerd zullen zijn tegen de tijd dat ik kwetsbaar ben! Voorlopig volg ik de heldere inzichten en praktische raadgevingen op, zodat ik op een doordachte manier kan omgaan met een latere behoefte aan zorg. Ik geef dit boek ook best door aan mijn naasten!
Zoals Ann Peuteman stelt in haar nawoord: "De auteurs geven hun lezers niet alleen broodnodige informatie over een levensfase waar velen weinig over (willen) weten, ze zetten hen ook op weg om het heft in eigen handen te nemen."
Zoals Ann Peuteman stelt in haar nawoord: "De auteurs geven hun lezers niet alleen broodnodige informatie over een levensfase waar velen weinig over (willen) weten, ze zetten hen ook op weg om het heft in eigen handen te nemen."
Daan Duppen en Dirk Doucet zijn gerontologen en ze zijn dagelijks bezig met het verbeteren van de zorg voor oudere en kwetsbare mensen.
Gerda Sterk
Meer van Gerda Sterk
Gerda Sterk
